دسته بندی موضوعی احکام شرعی - مسجد

1-آب مسجد
        جواز وضو از آب مسجدی که وضوخانه آن در معرض استفاده همگانی است
        269 - کسی که نمی خواهد در مسجدی نماز بخواند، اگر نداند حوض آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای کسانی که در آن جا نماز می خوانند، نمی تواند ازحوض آن وضو بگیرد، ولی اگر معمولا کسانی هم که نمی خواهند در آن جا نمازبخوانند از حوض آن وضو می گیرند، می تواند از حوض آن وضو بگیرد.

        ممنوعیت وضو از وضوخانه مسجدی که اختصاص به نمازگزاران همان مسجد دارد
        269 - کسی که نمی خواهد در مسجدی نماز بخواند، اگر نداند حوض آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای کسانی که در آن جا نماز می خوانند، نمی تواند ازحوض آن وضو بگیرد، ولی اگر معمولا کسانی هم که نمی خواهند در آن جا نمازبخوانند از حوض آن وضو می گیرند، می تواند از حوض آن وضو بگیرد.

2-آبكشى مسجد
        تقدم هر کاری که واجب فوریست مثل آبکشی مسجد بر نماز خواندن
        754 - اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می کند، درصورتی که ممکن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند. و همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فورا آن را بجا آورد، پیش آمد کند. مثلا ببیندمسجد نجس است ، که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .

        وجوب آبکشی مسجد اگر کسی متوجه شود که مسجد نجس شده است
        900 - نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است . وهر کس بفهمد که نجس شده است ، باید فورا نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزو مسجد قرارنداده باشد.

        لزوم اطلاع دادن به دیگران اگر خود نتواند مسجد را آب بکشد
        901 - اگر نتواند مسجد را تطهیر نماید، یا کمک لازم داشته باشد و پیدا نکند،تطهیر مسجد بر او واجب نیست . ولی اگر بی احترامی به مسجد باشد، بنابر احتیاطواجب باید به کسی که می تواند تطهیر کند اطلاع دهد.

        لزوم تطهیر مسجد هر چند لازم باشد مقداری را بکند
        902 - اگر جایی از مسجد نجس شود که تطهیر آن بدون کندن یا خراب کردن ممکن نیست ، باید آنجا را بکنند، یا اگر خرابی زیاد لازم نمی آید، خراب نمایند. و هزینه پرکردن چاله و تعمیر خرابی بر کسی است که مسجد را نجس کرده است و براشخاصی که برای تطهیر مسجد جایی از آن را کندند یا قسمتی از آن را خراب نمودند،پر کردن جایی که کنده اند و ساختن جایی که خراب کرده اند، واجب نیست . ولی اگر آن کس که نجس کرده بکند یا خراب کند، در صورت امکان باید پر کند و تعمیر نماید.

        لزوم آبکشی حصیر مسجد اگر نجس شود
        905 - اگر حصیر مسجد نجس شود، بنابر احتیاط واجب باید آن راآب بکشند. ولی چنانچه به واسطه آب کشیدن خراب می شود و بریدن جای نجس بهتراست ، باید آن را ببرند. و اگر کسی که نجس کرده ببرد، باید خودش اصلاح کند.

        لزوم شکستن نماز برای آبکشی مسجد اگر تاخیر آن هتک به حساب آید
        1162 - اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است چنانچه وقت تنگ باشد بایدنماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمی زندباید در بین نماز تطهیر کند بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم می زند باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند.

3-آداب مسجد
        استحباب وضو برای رفتن به مسجد و حرم ائمه اطهار علیهم السلام
        322 - مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجدو حرم امامان علیهم السلام وضو بگیرد، و همچنین برای همراه داشتن قرآن و خواندن ونوشتن آن و نیز برای مس حاشیه قرآن و برای خوابیدن ، وضو گرفتن مستحب است و نیزمستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد. و اگر برای یکی از این کارهاوضو بگیرد هر کاری را که باید با وضو انجام داد، می تواند بجا آورد، مثلا می تواندبا آن وضو نماز بخواند.

        استحباب پوشیدن لباس پاکیزه و قیمتی برای رفتن به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        استحباب عطر زدن قبل از رفتن به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        کراهت شعرخوانی در مسجد مگر آنکه موعظه یا نصیحت و امثال آن باشد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

4-آراستن مسجد
        حرمت آراستن مسجد به طلا
        908 - بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند. و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد مثل گل و بوته ، مکروه است .

5-احترام مسجد
        حرمت نجس کردن زمین و سقف و بام و دیوار مسجد
        900 - نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است . وهر کس بفهمد که نجس شده است ، باید فورا نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزو مسجد قرارنداده باشد.

6-احكام مسجد
        ممنوعیت گذاشتن چیزی در مسجد در حال جنابت
        355 - پنج چیز بر جنب حرام است : اول : رساندن جایی از بدن به خط قرآن یابه اسم خدا و اسامی مبارکه پیامبران و امامان علیهم السلام ، به احتیاطواجب حکم اسم خدا را دارد. دوم : رفتن در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم ، اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود. سوم : توقف درمساجد دیگر، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد. و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند. چهارم : گذاشتن چیزی در مسجد. پنجم : خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است : اول : سوره سی و دوم قرآن (الم تنزیل ). دوم : سوره چهل و یکم (حم سجده ). سوم : سوره پنجاه و سوم (والنجم ). چهارم : سوره نود و ششم (اقرء). و اگریک حرف را به قصد یکی از این چهار سوره هم بخواند حرام است .

7-بچه در مسجد
        کراهت راه دادن بچه و دیوانه به مسجد
        915 - راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است . و کسی که پیاز و سیرو مانند اینها خورده که بوی دهانش مردم را اذیت میکند، مکروه است به مسجدبرود.

8-تارک مسجد
        استحباب متارکه و دوری از کسی که در مسجد حاضر نمی شود
        897 - مستحب است انسان با کسی که در مسجد حاضر نمی شود، غذا نخورد ودرکارها با او مشورت نکند، و همسایه او نشود، و از او زن نگیرد و به او زن ندهد.

        استحباب وصلت نکردن با کسی که در مسجد حاضر نمی شود
        897 - مستحب است انسان با کسی که در مسجد حاضر نمی شود، غذا نخورد ودرکارها با او مشورت نکند، و همسایه او نشود، و از او زن نگیرد و به او زن ندهد.

9-تبديل مسجد
        ممنوعیت فروش یا تبدیل مسجدی که خراب شده است
        909 - اگر مسجد خراب هم شود، نمی توانند آن را بفروشند یا داخل ملک و جاده نمایند.

10-تخريب مسجد
        جواز تخریب مسجد به قصد توسعه آن
        911 - ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است . و اگرمسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند. بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند وبزرگتر بسازند.

11-تعمير مسجد
        استحباب مسجد ساختن و تعمیر مسجدی که رو به خرابی است
        911 - ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است . و اگرمسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند. بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند وبزرگتر بسازند.

12-تف كردن در مسجد
        کراهت انداختن آب دهان یا بینی و اخلاط سینه در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

13-توسعه مسجد
        بطلان نماز در خون حیض یا نفاس یا استحاضه هر چند بسیار کم باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز تخریب مسجد به قصد توسعه آن
        911 - ساختن مسجد و تعمیر مسجدی که نزدیک به خرابی می باشد مستحب است . و اگرمسجد طوری خراب شود که تعمیر آن ممکن نباشد، می توانند آن را خراب کنند و دوباره بسازند. بلکه می توانند مسجدی را که خراب نشده برای احتیاج مردم خراب کنند وبزرگتر بسازند.

14-توقف در مسجد
        ممنوعیت توقف در مساجد و حرم امامان برای شخص جنب
        355 - پنج چیز بر جنب حرام است : اول : رساندن جایی از بدن به خط قرآن یابه اسم خدا و اسامی مبارکه پیامبران و امامان علیهم السلام ، به احتیاطواجب حکم اسم خدا را دارد. دوم : رفتن در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم ، اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود. سوم : توقف درمساجد دیگر، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد. و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند. چهارم : گذاشتن چیزی در مسجد. پنجم : خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است : اول : سوره سی و دوم قرآن (الم تنزیل ). دوم : سوره چهل و یکم (حم سجده ). سوم : سوره پنجاه و سوم (والنجم ). چهارم : سوره نود و ششم (اقرء). و اگریک حرف را به قصد یکی از این چهار سوره هم بخواند حرام است .

        جواز رفتن به مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن قرآن برای زن مستحاضه
        428 - رفتن در مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد برای زن مستحاضه اشکال ندارد، ولی نزدیکی شوهر با او بنابراحتیاط واجب در صورتی حلال می شود که غسل کند، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است ، مثل وضو و عوض کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.

        جواز توقف در مسجد برای کسی که باید غسل مس میت بجا آورد
        532 - برای کسی که بعداز مس میت غسل نکرده است ، توقف در مسجد و جماع و خواندن سوره هایی که سجده واجب دارد، مانعی ندارد. ولی برای نماز و مانندآن باید غسل کند و وضو بگیرد.

15-خراب شدن مسجد
        ممنوعیت فروش یا تبدیل مسجدی که خراب شده است
        909 - اگر مسجد خراب هم شود، نمی توانند آن را بفروشند یا داخل ملک و جاده نمایند.

        حرمت فروش در و پنجره و لوازم مسجد حتی بعد از خرابی آن
        910 - فروختن در و پنجره و چیزهایی دیگر مسجد حرام است ، و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه به درد آن مسجد نخوردباید در مسجد دیگر مصرف شود. ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد می توانندآن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گرنه صرف تعمیرمسجد دیگر نمایند.

        حکم قسم فرزند و زنی که بدون اجازه پدر و شوهر قسم خورده اند
        2673 - اگر فرزند بدون اجازه پدر، و زن بدون اجازه شوهر قسم بخورد، قسم آنان بعید نیست صحیح نباشد، لیکن نباید احتیاط را ترک کنند.

16-خروج از مسجد
        استحباب داخل شدن با پای راست و خارج شدن از مسجد با پای چپ
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        استحباب زودتر به مسجد رفتن و دیرتر از دیگران خارج شدن
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

17-خوابيدن در مسجد
        کراهت خوابیدن در مسجد مگر آنکه ناچار باشد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

18-داد زدن در مسجد
        کراهت بلند کردن صدا در مسجد مگر برای اذان
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

19-دفن در مسجد
        جایز نبودن دفن میت در مسجد
        622 - میت را نباید در جای غصبی دفن کنند، و دفن کردن در جایی که برای غیر دفن کردن وقف شده و در مسجد اگر ضرر به مسلمانان باشد یا مزاحم نمازشان باشدجایز نیست ، بلکه اقوی آن است که اصلا در مسجد دفن نکنند. و در زمینی که مثل مسجدبرای غیر دفن کردن وقف شده ، جایز نیست .

20-ديوانه در مسجد
        کراهت راه دادن بچه و دیوانه به مسجد
        915 - راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است . و کسی که پیاز و سیرو مانند اینها خورده که بوی دهانش مردم را اذیت میکند، مکروه است به مسجدبرود.

21-رسيدگى به مسجد
        استحباب تمیز کدن مسجد و روشن کردن چراغهای آن
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

22-رفتن به مسجد
        جواز رفتن به مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن قرآن برای زن مستحاضه
        428 - رفتن در مسجد مکه و مدینه و توقف در سایر مساجد و خواندن سوره ای که سجده واجب دارد برای زن مستحاضه اشکال ندارد، ولی نزدیکی شوهر با او بنابراحتیاط واجب در صورتی حلال می شود که غسل کند، اگر چه کارهای دیگری را که برای نماز واجب است ، مثل وضو و عوض کردن پنبه و دستمال انجام نداده باشد.

23-شتاب بسوى مسجد
        استحباب زودتر به مسجد رفتن و دیرتر از دیگران خارج شدن
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

24-شعرخوانى در مسجد
        کراهت شعرخوانی در مسجد مگر آنکه موعظه یا نصیحت و امثال آن باشد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

25-صحبت در مسجد
        کراهت صحبت کردن راجع به کارهای دنیا در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

26-عزادارى در مسجد
        جواز سیاه کولی و چادر زدن و اسباب چای قرار دادن در مسجد به شرطی که با اقامه نماز تنافی نداشته باشد
        907 - اگر مسجد را برای روضه خوانی چادر بزنند و فرش کنند و سیاهی بکوبند واسباب چای در آن ببرند، در صورتی که این کارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نمازخواندن نشود، اشکال ندارد.

27-عطر زدن قبل از مسجد
        استحباب عطر زدن قبل از رفتن به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

28-غصب در مسجد
        غصب بودن تصرف جای دیگران در مسجد
        2542 - اگر پدر و جد پدری برای طفل خود زنی را صیغه کند، اگرچه مقداری از زمان تکلیف بچه جزء مدت صیغه باشد، مثلا برای پسر چهارده ساله خودش زنی را دوساله صیغه کند چنانچه صلاح بچه باشد، می تواند مدت آن زن را ببخشد ولی زن دایمی او را نمی تواند طلاق دهد.

29-فروش مسجد
        ممنوعیت فروش یا تبدیل مسجدی که خراب شده است
        909 - اگر مسجد خراب هم شود، نمی توانند آن را بفروشند یا داخل ملک و جاده نمایند.

30-كار در مسجد
        کراهت اشتغال به کار و صنعت در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

31-لباس مسجد
        استحباب پوشیدن لباس پاکیزه و قیمتی برای رفتن به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

32-لوازم مسجد
        حرمت فروش در و پنجره و لوازم مسجد حتی بعد از خرابی آن
        910 - فروختن در و پنجره و چیزهایی دیگر مسجد حرام است ، و اگر مسجد خراب شود، باید اینها را صرف تعمیر همان مسجد کنند، و چنانچه به درد آن مسجد نخوردباید در مسجد دیگر مصرف شود. ولی اگر به درد مسجدهای دیگر هم نخورد می توانندآن را بفروشند و پول آن را اگر ممکن است صرف تعمیر همان مسجد و گرنه صرف تعمیرمسجد دیگر نمایند.

33-مسجد الحرام
        ممنوعیت عبور و توقف در مسجد الحرام و مسجد النبی برای شخص جنب
        355 - پنج چیز بر جنب حرام است : اول : رساندن جایی از بدن به خط قرآن یابه اسم خدا و اسامی مبارکه پیامبران و امامان علیهم السلام ، به احتیاطواجب حکم اسم خدا را دارد. دوم : رفتن در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم ، اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود. سوم : توقف درمساجد دیگر، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد. و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند. چهارم : گذاشتن چیزی در مسجد. پنجم : خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است : اول : سوره سی و دوم قرآن (الم تنزیل ). دوم : سوره چهل و یکم (حم سجده ). سوم : سوره پنجاه و سوم (والنجم ). چهارم : سوره نود و ششم (اقرء). و اگریک حرف را به قصد یکی از این چهار سوره هم بخواند حرام است .

34-مسجد النبى
        ممنوعیت عبور و توقف در مسجد الحرام و مسجد النبی برای شخص جنب
        355 - پنج چیز بر جنب حرام است : اول : رساندن جایی از بدن به خط قرآن یابه اسم خدا و اسامی مبارکه پیامبران و امامان علیهم السلام ، به احتیاطواجب حکم اسم خدا را دارد. دوم : رفتن در مسجدالحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم ، اگر چه از یک در داخل و از در دیگر خارج شود. سوم : توقف درمساجد دیگر، ولی اگر از یک در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعی ندارد. و احتیاط واجب آن است که در حرم امامان هم توقف نکند. چهارم : گذاشتن چیزی در مسجد. پنجم : خواندن سوره ای که سجده واجب دارد و آن چهار سوره است : اول : سوره سی و دوم قرآن (الم تنزیل ). دوم : سوره چهل و یکم (حم سجده ). سوم : سوره پنجاه و سوم (والنجم ). چهارم : سوره نود و ششم (اقرء). و اگریک حرف را به قصد یکی از این چهار سوره هم بخواند حرام است .

35-مسجد زنان
        فضیلت نماز خواندن زن در خانه بلکه در صندوقخانه و اطاق عقب
        894 - برای زنها نمازخواندن در خانه ، بلکه در صندوقخانه و اطاق عقب بهتر است ، ولی اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند بهتر است درمسجد نماز بخوانند.

36-مسجد كوفه
        جواز تمام خواندن نماز در مسجدالحرام و مسجد النبی و مسجد کوفه و اطراف ضریح مقدس امام حسین ع
        1356 - مسافری می تواند در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و مسجد کوفه نمازش را تمام بخواند. ولی اگر بخواهد در جایی که اول جزو این مساجد نبوده و بعد به این مساجد اضافه شده نماز بخواند احتیاط مستحب آن است که شکسته بخواند اگر چه اقوی ، صحت تمام است و نیز مسافر می تواند درحرم و رواق حضرت سید الشهدا علیه السلام بلکه در مسجد متصل به حرم نماز را تمام بخواند.

37-مكروهات مسجد
        کراهت اشتغال به کار و صنعت در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت اعلان گمشده در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت انداختن آب دهان یا بینی و اخلاط سینه در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت بلند کردن صدا در مسجد مگر برای اذان
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت خوابیدن در مسجد مگر آنکه ناچار باشد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت شعرخوانی در مسجد مگر آنکه موعظه یا نصیحت و امثال آن باشد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت صحبت کردن راجع به کارهای دنیا در مسجد
        914 - خوابیدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت کردن راجع به کارهای دنیاو مشغول صنعت شدن و خواندن شعری که نصیحت و مانند آن نباشد، مکروه است . ونیز مکروه است آب دهان و بینی و اخلاط سینه را در مسجد بیندازد، و گمشده ای را طلب کند و صدای خود را بلند کند، ولی بلند کردن صدا برای اذان مانعی ندارد.

        کراهت راه دادن بچه و دیوانه به مسجد
        915 - راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است . و کسی که پیاز و سیرو مانند اینها خورده که بوی دهانش مردم را اذیت میکند، مکروه است به مسجدبرود.

        کراهت مسجد رفتن اگر بوی سیر و پیازی که خورده موجب اذیت دیگران می شود
        915 - راه دادن بچه و دیوانه به مسجد مکروه است . و کسی که پیاز و سیرو مانند اینها خورده که بوی دهانش مردم را اذیت میکند، مکروه است به مسجدبرود.

38-منع از مسجد
        غصبی بودن منع مردم از استفاده مسجد و مدرسه و پل و مانند آنها
        2545 - اگر انسان نگذارد مردم از مسجد و مدرسه و پل و جاهای دیگری که برای عموم ساخته شده است استفاده کنند، حق آنان را غصب نموده ، و همچنین است بنابراحتمال موافق با احتیاط، اگر جایی را در مسجد که قبلا دیگری به آن پیشی گرفته است تصرف کند.

39-نجس در مسجد
        حرمت بردن عین نجس و چیز نجس به مسجد در صورتیکه بی احترامی حساب شود
        906 - بردن عین نجس مانند خون در مسجد اگر بی احترامی به مسجد باشد حرام است . و همچنین بردن چیزی که نجس شده در صورتی که بی احترامی به مسجد باشد حرام است .

40-نجس كردن مسجد
        وجوب غسل برای عبادت اگر قبل از ده روز پاک شود
        505 - اگر زن پیش از ده روز پاک شود و بداند که در باطن خون نیست ، باید برای عبادتهای خود غسل کند، اگر چه گمان داشته باشد که پیش از تمام شدن ده روزدوباره خون می بیند. ولی اگر یقین داشته باشد که پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند، نباید غسل کند و نمی تواند نماز بخواند، و باید به احکام حائض رفتار نماید.

        حرمت نجس کردن زمین و سقف و بام و دیوار مسجد
        900 - نجس کردن زمین و سقف و بام و طرف داخل دیوار مسجد حرام است . وهر کس بفهمد که نجس شده است ، باید فورا نجاست آن را برطرف کند. و احتیاط واجب آن است که طرف بیرون دیوار مسجد را هم نجس نکنند. و اگر نجس شود، نجاستش را برطرف نمایند، مگر آنکه واقف آن را جزو مسجد قرارنداده باشد.

        حرمت نجس کردن مسجد هر چند خراب شده باشد و یا بجای آن خانه ساخته باشند
        903 - اگر مسجدی را غصب کنند و به جای آن خانه و مانند آن بسازند که دیگربه آن مسجد نگویند، باز هم بنابر احتیاط واجب ، نجس کردن آن حرام و تطهیر آن واجب است .

41-نظافت مسجد
        استحباب تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغهای آن
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        استحباب وارسی ته کفش از نجاست قبل از ورود به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

42-نقاشى در مسجد
        حرمت نقاشی تصویر انسان و حیوان در مسجد
        908 - بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند. و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد مثل گل و بوته ، مکروه است .

        کراهت نقاشی چیزهائیکه روح ندارد مثل گل و بوته در مسجد
        908 - بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند. و همچنین نباید صورت چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد در مسجد نقش کنند، و نقاشی چیزهایی که روح ندارد مثل گل و بوته ، مکروه است .

43-نماز در غير مسجد
        کراهت نماز در غیر مسجد اگر انسان در همسایگی مسجد باشد
        896 - زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است .و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.

44-نماز در مسجد
        لزوم اعاده نماز اگر جای کسی را در مسجد تصرف کند و نماز بخواند
        868 - کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجانماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.

        تاکید اسلام بر بجای آوردن نماز در مسجد
        893 - در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است که نماز را در مسجد بخوانند. وبهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است ، و بعد از آن مسجد پیغمبر صلی الله علیه وآله و سلم ، و بعد مسجد کوفه ، و بعد از آن مسجد بیت المقدس ، و بعد از مسجدبیت المقدس مسجد جامع هر شهر، و بعد از آن مسجد محله ، و بعد از مسجد محله مسجدبازار است .

        استحباب زیاد به مسجد رفتن
        896 - زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است .و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.

45-نماز ميت در مسجد
        کراهت نماز میت در مساجد به استثنا مسجدالحرام
        612 - خواندن نماز میت در مساجد مکروه است ولی در مسجد الحرام مکروه نیست .

46-هتك مسجد
        حرمت بردن عین نجس و چیز نجس به مسجد در صورتیکه بی احترامی حساب شود
        906 - بردن عین نجس مانند خون در مسجد اگر بی احترامی به مسجد باشد حرام است . و همچنین بردن چیزی که نجس شده در صورتی که بی احترامی به مسجد باشد حرام است .

        لزوم شکستن نماز برای آبکشی مسجد اگر تاخیر آن هتک به حساب آید
        1162 - اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است چنانچه وقت تنگ باشد بایدنماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمی زندباید در بین نماز تطهیر کند بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم می زند باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند.

47-همسايه مسجد
        کراهت نماز در غیر مسجد اگر انسان در همسایگی مسجد باشد
        896 - زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است .و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.

        تاکید بیشتر بر حاضر شدن همسایه مسجد به نماز جماعت
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

48-ورود به مسجد
        استحباب داخل شدن با پای راست و خارج شدن از مسجد با پای چپ
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        استحباب وارسی ته کفش از نجاست قبل از ورود به مسجد
        912 - تمیز کردن مسجد و روشن کردن چراغ آن مستحب است . و کسی که می خواهد مسجدبرود، مستحب است خود را خوشبو کند و لباس پاکیزه و قیمتی بپوشد و ته کفش خود را وارسی کند که نجاستی به آن نباشد. و موقع داخل شدن به مسجد اول پای راست و موقع بیرون آمدن اول پای چپ را بگذارد. همچنین مستحب است از همه زودتربه مسجد آید و از همه دیرتر از مسجد بیرون رود.

        استحباب دو رکعت نماز واجب یا مستحب بعد از ورود به مسجد
        913 - وقتی انسان وارد مسجد می شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت واحترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است .

49-وقف مسجد
        صحت وقف مسجد پس از نماز خواندن یک نفر در آن
        2681 - اگر مسجدی را وقف کنند بعد از آن که واقف به قصد واگذارکردن ، اجازه دهد که در آن مسجد نماز بخوانند همین که یک نفر در آن مسجد نمازخوان وقف درست می شود.

        حکم نقل عایدات موقوفه مسجدی برای مسجد دیگر
        2692 - اگر ملکی را برای تعمیر مسجدی وقف نمایند چنانچه آن مسجد احتیاج به تعمیر ندارد و احتمال هم نمی رود که تا مدتی احتیاج به تعمیر پیدا کند در صورتی که غیر از تعمیر احتیاج دیگری نداشته باشد و عایداتش در معرض تلف ونگهداری آن لغو و بیهوده باشد، می توانند عایدات آن ملک را به مصرف مسجدی که احتیاج به تعمیر دارد برسانند.

        حکم مالی که برای مسجد و امام و موذن وقف شده است
        2693 - اگر ملکی را وقف کند که عایدی آن را خرج تعمیر مسجد نمایند و به امام جماعت و به کسی که در آن مسجد اذان می گوید بدهند، در صورتی که بدانند که برای هر یک چه مقدار معین کرده ، باید همان طور مصرف کنند، و اگریقین نداشته باشند، باید اول مسجد را تعمیر کنند و اگر چیزی زیاد آمد بین امام جماعت و کسی که اذان میگوید به طور مساوی قسمت نمایند و بهتر آن است که این دو نفر در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.