6 محرم الحرام
وفات سید رضی گردآوردنده "نهجالبلاغه" و موسس "دارالعلم" (406 ق)
محمد بن حسین، معروف به سیدرضی فقیه، محدث و ادیب بزرگ شیعه در سال 359 قمری به دنیا آمد.
پدرش ابواحمد حسین بن موسی و با چهار واسطه نسبش به امام موسی بن جعفر(ع) میرسید.
برادرش، سید مرتضی، از بزرگان فقهای شیعه و صاحب تألیفات فقهی است.
وی از کودکی همراه برادر در محضر درسِ شیخ مفید حاضر شد و مراتب کمال را پیمود.
وی دارای نبوغ خدادادی وصاحب فصاحت و بلاغت بود.
در 9 سالگی اشعار نیکو میسرود و در 30 سالگی، قرآن را در مدتی اندک حفظ نمود.
سید، در دوره خلافت بنیعباس و دولت آلبویه با منزلت بسیاری میزیست.
وی، خلفای بنیعباس را غاصب خلافت و ولایت میدانست و با اشعار خود، حقایق تشیع را بیان میکرد و در کنار فعالیت سیاسی، به تدریس و تالیف میپرداخت.
شیخ طوسی، مفید نیشابوری، مهیار دیلمی و ابوالحسن هاشمی و.
.
.
از شاگردان وی هستند.
همچنین معانی القرآن، تَلخیصُ البَیان عن مجازاتِ القرآن و.
.
.
از تالیفات اوست.
سیدرضی در اقدامی بینظیر، کلمات، خطابهها و نامههای امام علی(ع) را گردآوری کرد و با نام "نهج البلاغه" به جامعه بشری اهدا نمود.
آشنائی با تاسیس و فعالیت نخستین «دارالعلم»، یکی دیگر از ابعاد مهم زندگی سید رضی، را نشان می دهد.
دارالعلم، نهادی بینظیر بود که میتوان آن را نخستین دانشگاه در تمدن اسلامی نامید.
پیش از سید رضی، در دوره امام رضا(ع) با حمایت هارون و سپس مامون، مرکزی علمی به نام «بیتالحکمه» تاسیس شد که ماموریت آن ترجمه متون علمی ایران، هند، مصر و یونان بود.
اما دارالعلم، دانشگاهی ممتاز بود که بعدها نمونه آن را خلفای فاطمی در قاهره بنا کردند.
فاطمیان سپس با تغییراتی در شیوه برنامهریزی درسی دارالعلم قاهره، مدرسه عالی «الازهر» را بنا نمودند.
غیر از قاهره، دارالعلم در دیگر بلاد اسلامی هم تاسیس گردید.
دارالعلم، جدای از مجموعهای از مَدْرَسها، حجره برای اقامت طلاب، کتابخانه، مرکز استنساخ و مجلدسازی کتب و اقامتگاهی برای دانشمندان مهاجر و مسافر داشت.
در این اقامتگاه، امکانات رفاهی و علمی مناسب در اختیار دانشمندانی که از بلاد مختلف میآمدند و چند روزی مهمان دارالعم بودند، مهیا میشد و تنها از آنها درخواست میشد طی مدت اقامت در دارالعلم، چند کرسی نظریهپردازی و مناظره همراه با بحثآزاد برای تمامی طلاب علاقهمند تشکیل دهند.
بدین طریق، فرصتی برای طلاب فراهم میشد تا از آخرین دستاوردهای علمی دانشمندان بلاد مختلف، بهرهمند گردند.
سرانجام، سیدرضی در محرم سال 406 قمری در 47 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
پیکر مطهرش را پس از تشییعی با شکوه موقتا در منزلش به خاک سپرده و بعدها به حرم امام حسین(ع) در کربلا منتقل کردند.