مفاتیح الجنان - فصل سوم - اعمال ما بین غروب تا وقت خواب- با ترجمه- بصورت تصویری

فصل سوم - اعمال ما بین غروب تا وقت خواب دعاء هنگام غروب آفتاب

در اعمالي كه متعلّق به مابين غروب آفتاب تا وقت خواب است بدانكه آنچه سزاوار است از براي تو در نزديكي غروب آنست كه تعجيل كني به رفتن به جانب مسجد و آنكه در وقت زردي آفتاب بگوئي :

اَمْسي ظُلْمي مُسْتَجيرا بِعَفْوِكَ وَاَمْسَتْ

شام کرد ستم و ظلم من که پناهنده به عفو تو است و شام کرد

ذُنُوبي مُسْتَجيرَةً بِمَغْفِرَتِكَ وَاَمْسي خَوْفي مُسْتَجيرا بِاَمانِكَ وَاَمْسي ذُلّي

گناهانم پناهنده به آمرزش تو و شام کرد خواریم پناهنده به امنیت تو و شام کرد ترسم

مُسْتَجيرا بِعِزِّكَ وَاَمْسي فَقْري مُسْتَجيرا بِغِناكَ وَاَمْسي وَجْهِيَ الْبالي

پناهنده به عزّت تو و شام کرد بینوائیم پناهنده به دارائی تو و شام کرد رخ فرسوده ام

مُسْتَجيرا بِوَجْهِكَ الدّآئِمِ الْباقي اَللّهُمَّ اَلْبِسْني عافِيَتَكَ وَغَشِّني بِرَحْمَتِكَ

پناهنده به روی جاویدان همیشگی تو خدایا عافیت خود را بر من بپوشان و با رحمتت مرا فرا گیر

وَجَلِّلْني كَرامَتَكَ وَقِني شَرَّ خَلْقِكَ مِنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحيمُ

و بزرگواریت را بر من بپوشان و نگاهم دار از شر خلق خویش از جن و انس ای خدا ای بخشاینده ای مهربان

و سزاوار است كه در اين وقت مشغول باشي به تسبيح كردن و استغفار نمودن زيرا كه فضيلت اين وقت مثل فضيلت پيش از طلوع است و حق تعالي فرموده وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُروُبِ(تسبيح گو به ستايش پروردگارت پيش از برآمدن آفتاب و پيش از غروب) و از حضرت صادق عليه السلام منقولست كه چون آفتاب تغيير كرد يعني مشرف بر غروب شد پس ذكر كن خداي عزّوجلّ را و اگر با مردمي هستي كه تو را مشغول دارندبرخيز ودعاكن يعني ازنزد آنها برخيز و مشغول دعا شو ومي گوئي در وقت غروب :

يا مَنْ خَتَمَ النُّبُوَّةَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ اِخْتِمْ لي في يَوْمي هذا بِخَيْرٍ

ای که منصب نبوت را به محمد صلی اللّه علیه و آله ختم فرمودی امروز مرا به خیر ختم فرما

وَشَهْري بِخَيْرٍ وَسَنَتي بِخَيْرٍ وَعُمْري بِخَيْرٍ

و ماه مرا ختم به خیر فرما و سال و عمرم را به خیر ختم فرما

و مي خواني تهليل و استعاذه ماثوره را كه در ادعيه صباح و مساء بيايد پس مي گذاري دست خود را بر بالاي سرت ومي كشي بر صورت خود و مي گيري ريش خود را بدست و مي گوئي :

اَحَطْتُ عَلي نَفْسي وَاَهْلي وَمالي

احاطه کردم بر خود و خانواده و مال

وَوَلَدي مِنْ غائِبٍ وَشاهِدٍ بِاللَّهِ الَّذي لا اِلهَ اِلا هُوَ عالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ

و فرزندم از غایب و حاضرآنها بدان خدائی که معبودی جز او نیست عالم غیب و شهود

الرَّحْمنُ الرَّحيمُ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تاْخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَوْمٌ

و بخشاینده و مهربان و زنده و پاینده است نگیرد او را چرت و نه خوابی

مي خواني تا اَلْعَلِيُّ الْعَظيمُ .

نماز مغرب و تعقیبات و نوافل آن

پس مبادرت مي كني به خواندن نماز مغرب و سزاوار نيست تاءخير افكندن نماز مغرب را از اوّل وقت آن و در احاديث كثيره تاءكيد بسيار شده به تاءخير نينداختن آن از اوّل وقتش و چون خواستي مشغول نماز شوي اذان و اقامه مي گوئي به همان آدابي كه در سابق گذشت و نيز در مابين اذان و اقامه مي گوئي :

اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِاِقْبالِ لَيْلِكَ وَاِدْبارِ نَهارِكَ

خدایا از تو خواهم به حق رو آوردن شبت و رو گرداندن روزت

وَحُضُورِ صَلَواتِكَ وَاَصْواتِ دُعآئِكَ وَتَسْبيحِ مَلائِكَتِكَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلَي

و رسیدن وقت نمازهایت و آواز دعا کنندگان بدرگاهت و تسبیح فرشتگانت که درود فرستی بر

مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَتُوبَ عَلَيَّ اِنَّكَ اَنْتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ

محمد و آل محمد و اینکه توبه ام بپذیری که براستی توئی توبه پذیر مهربان

پس برمي خيزي و نماز مغرب را با آداب و شرايط بجا مي آوري و بعد از فراغ از نماز سه تكبير و تسبيح زهراء سلام الله عليها را مي گوئي پس مي خواني :

اِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِيِّ ،يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا

همانا خدا و فرشتگانش درود فرستند بر پیغمبر ای کسانی که ایمان آورده اید درود فرستید بر او و تحیت

تَسْليما اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ وَعَلي ذُرّيَّتِهِ وَعَلي اَهْلِ بَيْتِهِ

کامل خدایا درود فرست بر محمد پیامبر محترم و بر فرزندانش و بر خاندانش

و هفت مرتبه مي گوئي :

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظيمِ

به نام خدای بخشاینده مهربان جنبش و نیروئی نیست جز بوسیله خدای والا و بزرگ

پس سه مرتبه مي گوئي :

اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذي يَفْعَلُ ما يَشآءُ وَلا يَفْعَلُ ما

ستایش خاص خدائی است که می کند آنچه را خواهد و غیر او نتواند بکند

يَشآءُ غَيْرُهُ

آنچه را خواهد

پس مي گوئي :

سُبْحانَكَ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ اِغْفِرْ لي ذُنُوبي جَميعا

منزّهی تو معبودی جز تو نیست بیامرز همه گناهانم را

فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ كُلَّها جَميعا اِلاّ اَنْتَ

زیرا نیامرزد همه گناهان را به تمامی جز تو

و اگر دوست داشته باشي كه تعقيب بيشتر از اين بخواني افضل آنست كه بعد از نافله مغرب بخواني پس برمي خيزي بجهت خواندن نافله و آن چهار ركعت است به دو سلام و مكروه است تكلّم مابين نماز مغرب و نافله آن ومي خواني در ركعت اوّل سوره قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِروُنَ و در ركعت دوّم توحيد و در دو ركعت ديگر هر سوره كه خواسته باشي و سزاوار است كه در ركعت سيّم بخواني اوّل سوره حديد تا عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ ودر ركعت چهارم آخر سوره حشر لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ تا آخر سوره و اگر به حمد تنها بخواهي اكتفا كني جايز است مثل ساير نوافل و سزاوار است بلند خواندن قرائت در آن و هم چنين در ساير نافله هاي شب پس چون از نافله مغرب فارغ شدي مانعي نيست از آنكه بخواني از تعقيبات مشتركه آنچه كه خواهي پس سجده شكر بجا مي آوري بنحوي كه در سابق گذشت و اقلّ چيزي كه در سجده شكرمجزي است آنست كه بگوئي شُكْراً شُكْراً شُكْراً و شيخ كليني از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده است كه فرمود هرگاه از نماز مغرب فارغ شدي دست بكش بر جبين خود و بگو سه مرتبه :

بِسْمِ اللَّهِ الَّذي لا اِلهَ اِلاّ هُوَ

به نام خدائی که معبودی نیست جز او

عالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ الرَّحْمنُ الرَّحيمُ اَللّهُمَّ اَذْهِبْ عَنِّي الْهَمَّ وَالْحَزَنَ

عالم غیب و شهود بخشاینده و مهربان خدایا از من دور کن غم و اندوه را

و شايسته است آنكه بخواني نماز غفيله را و كيفيّت آن در مفاتيح و غيره مذكور است و چون شفق پنهان شود اذان و اقامه مي گوئي از براي نماز عشاء به همان آدابي كه در سابق گذشت .

نماز عشاء و تعقیبات و نافله آن

پس شروع كن بخواندن فريضه عشاء با آداب و شرايط و سزاوار است آنكه طول دهي قنوت و تعقيب آن را زيرا كه وقت وسعت دارد پس مي خواني درتعقيب دعاء مشتركه بين صبح و شام را پس از آن مي خواني دعاهاي مختصّه به شام را و آنها بسيار است از جمله دعائي است كه براي طلب روزي وارد شده و در مفاتيح نقل شده و مستحبّ است آنكه بخواني هفت مرتبه سوره قدر را پس مي گوئي :

اَللّهُمَّ رَبَّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَ ما

خدایا ای پروردگار هفت آسمان و آنچه

اَظَلَّتْ وَ رَبَّ الْاَرَضينَ السَّبِعْ وَ ما اَقَلَّتْ وَ رَبَّ الشَّياطينِ وَ ما اَضَلَّتْ وَ

بر آن سایه افکنده و پروردگار هفت زمین و آنچه که بر پشت خود حمل نموده و پروردگار شیاطین و هرکه را گمراه کرده اند و

رَبَّ الرِّياحِ وَ ما ذَرَتْ اَللّهُمَّ رَبَّ كُلِّ شَيْءٍ وَ اِلهَ كُلِّ شَيْءٍ وَ مَليكَ كُلِّ شَيْءٍ

پروردگار بادها و هرچه را پراکنده کننده ای خدا پروردگار هرچیز و معبود هر چیز و مالک هرچیز

اَنْتَ اللّهُ الْمُقْتَدِرُ عَلي كُلِّ شَيْءٍ اَنْتَ اللَّهُ الْاَوَّلُ فَلا شَيْءَ قَبْلَكَ وَ اَنْتَ الاْ خِرُ

توئی خدای توانای بر هر چیز توئی خدای نخست که چیزی پیش از تو نبود و توئی خدای پایان

فَلا شَيْءَ بَعْدَكَ وَ اَنْتَ الظّاهِرُ فَلا شَيْءَ فَوْقَكَ وَ اَنْتَ الْباطِنُ فَلا شَيْءَ

که چیزی پس ازتو نخواهد بود و توئی آشکار که نیست چیزی فوق تو و توئی درون که نیست چیزی

دُونَكَ رَبَّ جَبْرَئيلَ وَميكائيلَ وَاِسْرافيلَ وَالِهَ اِبْراهيمَ وَاِسْمعيلَ وَاِسْحقَ

بعد از تو ای پروردگار جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و خدای ابراهیم و اسماعیل و اسحاق

ويَعْقُوبَ وَالاَسْباطِ اَسْئَلُكَ اَنْ تُصَلِّيَ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَوَلاّني

و یعقوب و اسباط او از تو خواهم که درود فرستی بر محمد وآل محمد و مرا

بِرَحْمَتِكَ وَلا تُسَلِّطَ عَلَيَّ اَحَدا مِنْ خَلْقِكَ مِمِّنْ لاطاقَةَ لي بِهِ اَللّهُمَّ اِنّي

به رحمت خویش سرپرستی کنی و مسلط مگردانی بر من هیچکس از خلقت را از آن کسانی که من طاقت مقابله شان ندارم خدایا

اَتَحَبَّبُ اِلَيْكَ فَحَبِّبْني وَ فِي النّاسِ فَعَزِّزْني وَ مِنْ شَرِّ الشَّياطينِ الْجِنِّ

من به تو دوستی ورزم پس دوستم دار و در میان مردم عزیزم گردان و از شر شیاطین جن

وَالاِْنْسِ فَسَلِمّني يا رَبَّ الْعالِمينَ وَصَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِهِ

و انس محفوظم بدار ای پروردگار جهانیان و درود فرست بر محمد و آلش

پس دعا مي كني به آنچه دوست مي داري پس سجده شكر بجا مي آوري پس نماز وُتيره را بجا مي آوري و آن دو ركعت نافله نشسته است بعد از نماز عشاء و مستحب است آنكه در اين نماز خوانده شود صد آيه از قرآن و خوب است آنكه در ركعت اوّل بعد از حمد خوانده شود سوره واقعه و در دويّم سوره توحيد و مي خواني بعد از سلام هر دعايي كه خواستي .

آداب وقت خواب و دعاهای آن

و چون خواستي بخوابي سزاوار است كه مهيّاي موت شوي و با طهارت باشي و توبه از گناهان نمايي و قلب خود را از هموم دنيا فارغ سازي و ياد كني وقت مرگ و خوابيدن در لَحد را تنها و بي كس و وصيّت خود را نوشته در زير و ساده خود گذاري و عازم باشي بر آنكه براي نماز شب برخيزي زيرا كه فخر مومن و زينت او در دنيا و آخرت نماز در آخر شب است و مي خواني در وقت خوابيدن سوره قُل هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ و سوره اَلْهيكُمُ التَّكاثُرُ و آية الكرسي را پس سه دفعه مي خواني :

اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذي عَلافَقَهَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذي بَطَنَ فَخَبَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذي مَلَكَ

ستایش مخصوص خدائی است که برتر و غالب است در درون و آگاه است و ستایش خاص خدائی است که فرمانروا است

فَقَدَرَ وَالْحَمْدُلِلَّهِ الَّذي يُحْييِ الْمَوْتي وَيُميتُ الْاَحْيآءَ وَ هُوَ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ

و اندازه گیرد و ستایش مخصوص خدائی است که زنده کند مردگان را و بمیراند زندگان را و او بر هر چیز توانا است

پس مي گويي تسبيح حضرت زهراءسلام الله عليها را و مي خوابي بر طرف راست به هيئت ميّت كه در قبر گذاشته مي شود امّا خوابيدن به هيئت محتضر . شيخ ما ثقة الاسلام نوري در دارالسّلام فرموده كه نيافتم آنرا در هيچ خبر و اثري بلي غزالي آنرا ذكر كرده و شك نيست كه رشد در خلاف اوست انتهي و اگر خواستي آنكه بيدار شوي از براي نماز شب يا غير آن و بترسي از غلبه خواب مي خواني آخر سوره كهف را كه اين آيه است :

قُلْ اِنَّما اَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحي اِلَيَّ اَنَّما اِلهُكُمْ اِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ كانَ يَرْجُو لِقاَّءَ

بگو جز این نیست که من بشری هستم مانند شما که به من وحی شود و جز این نیست که خدای شما خدای یگانه است پس هرکه امید

رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحا وَلايُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَدا

لقاء پروردگارش را دارد باید عمل شایسته کند و هیچکس را در پرستش پروردگارش شریک نکند

و روايت شده از حضرت صادق عليه السلام كه هيچكس نمي خواند اين آيه را در وقت خوابيدن مگر آنكه بيدار مي شود در آن ساعتي كه مي خواهد بيدار شود در آن ساعت . و اگر از عقرب و جانوران ديگر مي ترسي بخوان اين دعا را كه حضرت امام محمّد باقر عليه السلام ضامن شده سلامتي خواننده آن را از شرّ عقرب و هَوامّ تا وقت صبح و دعا اين است :

اَعُوذُ بِكَلِماتِ اللَّهِ التّامّاتِ الَّتي لايُجْاوِزُ هُنَّ بَرُّ

پناه برم به کلمات تامه خدا که نگذرد از آنها نیکوکار

وَلا فاجِرٌ مِنْ شَرِّ ماذَرَءَ وَمِنْ شَرِّ ما بَرَءَ وَ مِنْ شَرِّ كُلِّ دآبَّةٍ هُوَ اخِذٌ بِناصِيَتِها

و نه بدکار از شر هر چه آفرید و از شر هر چه پدید آورد و از شر هر جنبنده ای که زمامش بدست او است

اِنَّ رَبّي عَلي صِراطٍ مُسْتَقيمٍ

همانا پروردگار من بر راهی راست است

و اگر از احتلام ترسي اين دعا را بخوان :

اَللّهُمَّ اِنّي

خدایا به تو

اَعُوذُ بِكَ مِنَ الْاِحْتِلامِ وَ مِنْ سُوءِ الْاَحْلامِ وَ مِنْ اَنْ يَتَلاعَبَ بِيَ الشَّيْطانُ فِي

پناه برم از احتلام و از شر خوابهای آشفته و از اینکه شیطان با من بازی کند چه در

اليَقْظَةِ وَالْمَنامِ

بیداری و چه در خواب

و اگر بترسي از خراب شدن خانه و مكاني كه در آنجا مي خوابي پس مي خواني اين آيه را:

اِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ اَنْ تَزُولا وَ لَئِنْ زالَتا

همانا خدا نگه می دارد آسمانها و زمین را که از جای خود بدر روند و اگر بدر روند

اِنْ اَمْسَكَهُما مِنْ اَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ اِنَّهُ كانَ حَليما غَفُورا

جز او هیچکس نگاهشان نمی دارد براستی او بردبار و آمرزنده است

و اگر از دزد ترسي آخر سوره بني اسرائيل را بخوان كه اوّلش اين است : قُلِ ادْعُوا اللّهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ(بگو خدا را بخوانيد يا بخوانيد رحمان را) و در وقت خواب سرمه بكش هفت ميل . چهار ميل در چشم راست و سه ميل در چشم چپ و در وقت سرمه كشيدن مي خواني اين دعا را:

اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ اَنْ تُصَلِيَّ

خدایا از تو می خواهم به حق محمد و آل محمد که درود فرستی

عَلي مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَ النُّورَ في بَصَري وَالْبَصيرَةَ في ديني

بر محمد و آل محمد و قرار دهی روشنی در دیده ام و بینائی در دینم

وَالْيَقينَ في قَلْبي وَالْاِ خْلاصَ في عَمَلي وَالسَّلامَةَ في نَفْسي وَالسَّعَةَ في

و یقین در دلم و اخلاص در کارم و تندرستی در جانم و فراخی در

رِزْقي وَالشُكْرَ لَكَ اَبَدا ما اَبْقَيْتَني اِنَّكَ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَديرٌ

روزیم و سپاسگزاری همیشگی تو را تا زنده ام براستی تو بر هر چیز توانائی

و سزاوار است آنكه ترك كني خواب بَيْن الطّلوعين و خواب بعد از عصر را و چون خواستي بخوابي چراغ را خاموش مي كني و رو به قبله مي خوابي و در بامي كه اطرافش ديوار نداشته باشد نمي خوابي و خوابي كه ديدي براي هركس نقل مكن مگر آنكه عالم و ناصح و مهربان باشد.