احکام تبیان - پاسخ رهبری معظم به سوالات شرعی - فروش خانه، وسائل نقلیه و زمین

880 - آیا به خانه ای که قبلاً با مالی که خمس آن داده نشده، ساخته شده، خمس تعلّق می گیرد؟ بر فرض وجوب پرداختخمس، آیا خمس بر اساس قیمت فعلی محاسبه می شود یا قیمت زمان ساخت آن؟
ج. اگر خانه از درآمد بین سال برای زندگی و سکونت ساخته شده و پس از سکونت در آن به فروش رفته است، پول فروش آنخمس ندارد، ولی اگر از درآمدی که سال بر آن گذشته، ساخته شده است، خمس پولی که در ساخت آن هزینه شده، باید پرداختشود .

881 - مدتی قبل آپارتمان مسکونی خود را فروختم. این معامله هم زمان با رسیدن سال خمسی من بود و چون خود را موظفبه ادای حقوق شرعی می دانم، بر اثر شرایط خاص زندگی ام در این رابطه با مشکل مواجه شده ام، امیدوارم مرا در این رابطهراهنمایی فرمایید .
ج. اگر خانه مسکونی فروخته شده را با پولی که خمس نداشته و یا با درآمد بین سال خریده اید، پول فروش آن در هر صورتخمس ندارد .

882 - خانه نیمه سازی در یکی از شهرها دارم که به علت سکونت در ساختمان های دولتی نیازی به آن ندارم، لذا قصد دارمآن را فروخته و با پول آن ماشینی برای استفاده شخصی بخرم، آیا به پول آن خمس تعلّق می گیرد؟
ج. اگر خانه مزبور را از درآمد سالانه و در بین سال به قصد سکونت در آن ساخته یا خریده اید، و در همان سال آن را فروختهاید پول فروش آن اگر در همان سال فروش در مؤونه زندگی مصرف شود، خمس ندارد، و همچنین اگر بعد از سکونت در آن، درسال بعد آن را فروخته باشید، پول فروش آن خمس ندارد .

883 - تعدادی درب پروفیلی برای خانه مسکونی ام خریداری کردم، ولی بعد از دو سال به علت عدم تمایل به استفاده، آن هارا فروخته و پولش را به حساب شرکت آلومینیوم واریز کردم تا به جای دربهای قبلی، به همان قیمت برای من دربهایآلومینیومی بسازد، آیا به آن پول خمس تعلّق می گیرد؟
ج. در فرض مرقوم که مورد استفاده واقع نشده، پول فروش آن خمس دارد .

884 - مبلغ صد هزار تومان به مؤسسه ای پرداخت نمودم تا در آینده زمین مسکونی به من تحویل دهد و الآن یک سال از آنمی گذرد و از طرفی قسمتی از آن پول مال خودم است و قسمت دیگر را قرض کرده و مقداری از قرض را هم پرداخته ام، آیا بهآن خمس تعلّق می گیرد؟ مقدار آن چه قدر است؟
ج. اگر گرفتن زمین برای ساخت مسکن مورد نیاز متوقف بر پیش پرداخت مقداری از پول آن باشد، مبلغ پرداخت شده خمسندارد، حتی اگر از درآمد کسب شما باشد .

885 - اگر شخصی خانه خود را فروخته و پول آن را برای استفاده از سود آن در بانک بگذارد و سپس سال خمسی اش فرابرسد، چه حکمی دارد؟ و اگر این پول را برای خرید خانه، پس انداز نماید، چه حکمی دارد؟
ج. اگر خانه را از درآمد سالانه شغلی برای سکونت و به حساب مخارج سالانه، ساخته یا خریده و بعد از سال خمسی آن رافروخته باشد، پول فروش آن در هر صورت خمس ندارد .

886 - آیا به اموالی که به تدریج برای خرید خانه یا سایر مایحتاج زندگی پس انداز می شود، خمس تعلّق می گیرد؟
اگر خرید مایحتاج ضروری زندگی برحسب وضع مالی شخص متوقّف بر پس انداز درآمد سال باشد، و بنا دارد پس اندازها رادر آینده نزدیک (تا چند روز) صََرف خرید مایحتاج ضروری زندگی نماید، خمس ندارد .

887 - چند سال پیش ماشینی خریدم که در حال حاضر فروش آن به چندین برابر قیمت ممکن است، با توجه به این که پولخرید آن، مخمّس نبوده است، و در صورت فروش و گرفتن قیمت فعلی آن، می خواهم خانه ای برای سکونت بخرم، آیا به مجرددریافت پول، همه آن خمس دارد یا فقط به پولی که با آن ماشین را خریده ام، خمس تعلّق می گیرد و مقدار باقی مانده کههمان مقدار افزایش قیمت ماشین است، جزء درآمد سال فروش ماشین محسوب می شود که اگر تا پایان سال فروش در مخارجزندگی مصرف نشود، خمس به آن تعلّق می گیرد؟
ج. اگر ماشین جزء مؤونه شما باشد و آن را از درآمد بین سال جهت استفاده شخصی در زندگی خریده باشید، پول فروش آنخمس ندارد. ولی اگر ماشین را برای کار کردن خریده اید، و قیمت آن را از درآمد كسب پرداخته اید و یا با قرض و نسیه خریدهاید و مبلغ آن را از درآمد كسب پرداخته اید، باید خمس مبلغ خرید آن را بپردازید. البته در مورد تنزل ارزش پول احوط مصالحهبا حاکم شرع است .

888 - من مالک خانه بسیار محقّری هستم، و به عللی تصمیم به خرید خانه دیگری گرفتم، ولی به علت بدهی مجبور به فروشماشینی که از آن استفاده می کردم و گرفتن مبلغی وام از بانک استان و صندوق قرض الحسنه شهرمان شدم تا بتوانم پولخانه را بپردازم، با توجه به این که ماشین را قبل از تاریخ سال خمسی ام فروخته و پول آن را برای پرداخت مقداری از بدهیهایم مصرف کرده ام، آیا به پول حاصل از فروش ماشین خمس تعلّق می گیرد یا خیر؟
ج. در فرض سؤال، پول حاصل از فروش ماشین خمس ندارد .

889 - خانه، ماشین و لوازم مورد نیاز انسان یا خانواده او که از درآمد سال خریده شده است، اگر در اثر ضرورت و یا به منظورتبدیل به جنس بهتر فروخته شود، از جهت خمس چه حکمی دارد؟
ج. پول حاصل از فروش چیزی که از مؤونه بوده، خمس ندارد .

890 - اگر خانه یا ماشین یا غیر آن ها از احتیاجات زندگی با پولی که خمس آن پرداخت شده، جهت استفاده شخصی نه بهقصد استفاده از آن ها برای فروش یا تجارت خریداری شده و سپس به علتی فروخته شود، آیا به اضافه قیمت آن ها که بر اثرافزایش قیمت بازار بوده، خمس تعلّق می گیرد؟
ج. سود حاصل از افزایش قیمت در فرض سؤال، خمس ندارد .