احکام شرعی - احکام نماز/ - واجبات نماز/ - رکوع - تطابق با فتوای آیت الله العظمی سیستانی

1022 - در هر رکعت بعد از قرائت باید به اندازه ای خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد، و این عمل را رکوع می گویند.

1023 - اگر به اندازه رکوع خم شود ( ولي سر انگشتان را به زانو نگذارد اشكال ندارد. (توضيح : نظر آيةالله سيستاني طبق منهاج الصالحين نوشته شده است .)) ولی دستها را به زانو نگذارد اشکال ندارد.

1024 - هرگاه رکوع را بطور غیر معمول بجا آورد، مثلا به چپ یا راست خم شود،اگر چه دستهای او به زانو برسد صحیح نیست .

1025 - خم شدن باید به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار دیگری مثلا برای کشتن جانور خم شود، نمی تواند آن را رکوع حساب کند بلکه باید بایستد و دوباره برای رکوع خم شود، و به واسطه این عمل ، رکن زیاد نشده و نماز باطل نمی شود.

1026 - کسی که دست یا زانوی او با دست و زانوی دیگران فرق دارد، مثلا دستش خیلی بلند است که اگر کمی خم شود به زانو می رسد یا زانوی او پایین تر ازمردم دیگراست که باید خیلی خم شود تا دستش به زانو برسد باید به انداره معمول خم شود.

1027 - کسی که نشسته رکوع می کند باید به قدری خم شود که صورتش مقابل زانوها برسد، و بهتر است به قدری خم شود که صورت نزدیک جای سجده برسد.

1028 - ( بهتر آن است كه در حال اختيار در ركوع ، سه مرتبه "سبحان الله " يا يك مرتبه "سبحان ربي العظيم و بحمده " بگويد. و ظاهر اين است كه گفتن هر ذكري كه به اين مقدار باشد كفايت مي كند، ولي در تنگي وقت و در حال ناچاري گفتن يك "سبحان الله " كافي است .) انسان هر ذکری در رکوع بگوید کافی است ولی احتیاط واجب آن است که به قدر سه مرتبه "سبحان الله " یا یک مرتبه "سبحان ربی العظیم و بحمده "کمتر نباشد.

1029 - ذکر رکوع باید دنبال هم و به عربی صحیح گفته شود و مستحب است آن را سه یا پنچ یا هفت مرتبه بلکه بیشتر بگویند.

1030 - در رکوع باید به مقدار ذکر واجب ، بدن آرام باشد ( و نبايد بدن خود را به اختيار به طوري حركت دهد كه از حال آرام بودن خارج شود، حتي بنابر احتياط اگر مشغول به ذكر واجب نباشد.) و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگوید بنابر احتیاطواجب ، آرام بودن بدن لازم است .

1031 - اگر موقعی که ذکر واجب رکوع را می گوید، بی اختیار به قدری حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود ( بهتر است بعد از آرام گرفتن بدن دوباره ذكر را بگويد، ولي اگر...) باید بعد از آرام گرفتن بدن بنابر احتیاطواجب دوباره ذکر را بگوید ولی اگر کمی حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، یا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.

1032 - اگر پیش از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام گیرد عمدا ذکر رکوع را بگوید نمازش باطل است .

1033 - اگر پیش از تمام شدن ذکر واجب ، عمدا سر از رکوع بردارد نمازش باطل است ، و اگر سهوا سر بردارد چنانچه پیش از آنکه از حال رکوع خارج شود، یادش بیاید که ذکر رکوع راتمام نکرده ، باید در حال آرامی بدن دوباره ذکر را بگوید،و اگر بعد از آنکه از حال رکوع خارج شد، یادش بیاید، نماز او صحیح است .

1034 - اگر نتواند به مقدار ذکر در رکوع بماند ( احتياط مستحب آن است كه بقيه آن را در حال برخاستن بگويد.) در صورتی که بتواند پیش ازآنکه از حد رکوع بیرون رود ذکر را بگوید، باید در آن حال تمام کند. و اگرنتواند، در حال برخاستن ذکر را به قصد رجاء بگوید.

1035 - اگر به واسطه مرض و مانند آن در رکوع آرام نگیرد نماز صحیح است ، ولی باید پیش از آنکه از حال رکوع خارج شود، ذکر واجب یعنی "سبحان ربی العظیم وبحمده " یا سه مرتبه "سبحان الله " را بگوید.

1036 - هرگاه نتواند به اندازه رکوع خم شود باید به چیزی تکیه دهد و رکوع کندو اگر موقعی هم که تکیه داده نتواند به طور معمول رکوع کند باید به هر اندازه می تواند خم شود ( چنانچه عرفا به آن ركوع گفته شود خم شود، و اگر به اين مقدار نتواندخم شود بايد براي ركوع با سر اشاره نمايد.) و اگر هیچ نتواند خم شود باید موقع رکوع بنشیند و نشسته رکوع کند، و احتیاط مستحب آن است که نماز دیگری هم بخواند و برای رکوع آن با سراشاره نماید.

1037 - کسی که می تواند ایستاره نماز بخواند اگر در حال ایستاده یا نشسته نتواند رکوع کند باید ایستاده نماز بخواند و برای رکوع با سر اشاره کند، و اگرنتواند اشاره کند ( كسي كه بايد براي ركوع با سر اشاره نمايد، اگر نتواند با سر اشاره كند بايد...) باید به نیت رکوع چشمها را هم بگذارد و ذکر آن را بگوید وبه نیت برخاستن از رکوع چشمها را باز کند. و اگر از این هم عاجز است باید ( بنابر احتياط در قلب خود نيت ركوع كند و با دست خود براي ركوع اشاره كند و ذكر آن را بگويد.)در قلب نیت رکوع کند و ذکر آن را بگوید.

1038 - ( كسي كه نمي تواند ايستاده ركوع كند ولي براي ركوع مي تواند در حالي كه نشسته است خم شود، بايد ايستاده نماز بخواند و براي ركوع با سر اشاره نمايد،و احتياط مستحب آن است كه نماز ديگري هم بخواند و موقع ركوع آن بنشيند و براي ركوع خم شود.) کسی که نمی تواند ایستاده یا نشسته رکوع کند و برای رکوع فقطمی تواند در حالی که نشسته است کمی خم شود یا در حالی که ایستاده است با سراشاره کند باید ایستاده نماز بخواند و برای رکوع با سر اشاره نماید و احتیاطمستحب آن است که نماز دیگری هم بخواند و موقع رکوع آن بنشیند و هر قدر می تواندبرای رکوع خم شود.

1039 - اگر بعد از رسیدن به حد رکوع ( سر بردارد و دو مرتبه به اندازه ركوع خم شود، نمازش باطل است .) و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دومرتبه به قصد رکوع به اندازه رکوع خم شود نمازش باطل است ، و نیز اگر بعداز آنکه به اندازه رکوع خم شد و بدنش آرام گرفت به قصد رکوع به قدری خم شود که از اندازه رکوع بگذرد و دوباره به رکوع برگردد بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است و بهتر آن است که نماز را تمام کند و از سر بخواند.

1040 - بعد از تمام شدن ذکر رکوع باید راست بایستد و بعد از آنکه بدن آرام گرفت به سجده رود، و اگر عمدا پیش از ایستادن یا پیش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است .

1041 - اگر رکوع را فراموش کند و پیش از آنکه به سجده برسد یادش بیاید باید بایستد بعد به رکوع رود و چنانچه به حالت خمیدگی به رکوع برگردد ( كفايت نمي كند.)نمازش باطل است .

1042 - اگر بعد از آنکه پیشانی به زمین برسد یادش بیاید که رکوع نکرده ، ( لازم است برگردد و ركوع را بعد از ايستادن بجا آورد و در صورتي كه درسجده دوم يادش بيايد نمازش بنابر احتياط لازم باطل است .)بنابر احتیاط واجب باید بایستد و رکوع را بجا آورد، و نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

1043 - مستحب است پیش از رفتن به رکوع در حالی که راست ایستاده تکبیر بگویدو در رکوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگه دارد و گردن را بکشد و مساوی پشت نگه دارد و بین دو قدم را نگاه کند و پیش از ذکر یا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آنکه از رکوع برخاست و راست ایستاد، در حال آرامی بدن بگوید: "سمع الله لمن حمده ".

1044 - مستحب است در رکوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوهارا به عقب ندهند.