احکام شرعی - احکام خمس/ - معدن - تطابق با فتوای آیت الله العظمی سیستانی

1798 - ( معدن مثل طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، ذغال سنگ ، فيروزه ، عقيق ،زاج ، نمك و معدنهاي ديگر از انفال است ، يعني مال امام عليه السلام مي باشد، ولي اگر كسي چيزي از آن را استخراج نمايد، در صورتي كه شرعا مانعي نباشد، مي تواند آن را براي خود تملك كند. و چنانچه به مقدار نصاب باشد، بايد خمس آن را بدهد.) اگر از معدن طلا، نقره ، سرب ، مس ، آهن ، نفت ، ذغال سنگ ، فیروزه ،عقیق ، زاج ، نمک و معدنهای دیگر چیزی به دست آورد، در صورتی که به مقدارنصاب باشد، باید خمس آن را بدهد.

1799 - ( نصاب معدن 15 مثقال معمولي طلاي مسكوك است ، يعني اگر چيزي را كه ازمعدن بيرون آورده به 15 مثقال طلاي مسكوك برسد، بايد خمس آنچه را كه پس از كم كردن مخارجي كه كرده است باقي مي ماند بدهد.) نصاب معدن بنابر احتیاط 105 مثقال معمولی نقره یا 15 مثقال معمولی طلاست ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از معدن بیرون آورده ، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، بنابر احتیاطواجب باید خمس آن را بدهد.

1800 - استفاده ای را که از معدن برده ، ( اگر به حد نصاب مذكور در مسأله قبل نرسد...) اگر قیمت آن به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا نرسد، خمس آن در صورتی لازم است که به تنهایی یا با منفعتهای دیگر کسب او از مخارج سالش زیاد بیاید.

1801 - گچ و آهک و گل سرشور و گل سرخ بنابر احتیاط واجب از معدن محسوب است و خمس دارد.

1802 - کسی که از معدن چیزی به دست می آورد باید خمس آن را بدهد، چه معدن روی زمین باشد یا زیر آن ، در زمینی باشد که ملک است یا در جایی باشد که مالک ندارد.

1803 - اگر نداند چیزی را که از معدن بیرون آورده ( به 15 مثقال طلاي مسكوك مي رسد يا نه ، احتياط لازم آن است كه چنانچه ممكن است ، به وزن كردن يا از راه ديگر قيمت آن را معلوم كند.) به 105 مثقال نقره یا15 مثقال طلا می رسد یا نه ، بنابر احتیاط واجب باید به وزن کردن یا از راه دیگر،قیمت آن را معلوم کند.

1804 - اگر چند نفر چیزی از معدن بیرون آورند ( چنانچه قيمت آن به 15 مثقال طلاي مسكوك برسد، ولي سهم هر كدام اين مقدار نباشد، احتياط مستحب آن است كه خمس آن را بدهند.) چنانچه بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده اند اگر سهم هر کدام آنها به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلابرسد باید خمس آن را بدهند.

1805 - ( اگر معدني را كه در زير زمين ديگري است بدون اجازه با كندن زمين اوبيرون آورد، مشهور فرموده اند آنچه از آن به دست مي آيد مال صاحب ملك است ، ولي اين مطلب خالي از اشكال نيست ، و بهتر آن است كه با هم مصالحه كنند و چنانچه به مصالحه راضي نشوند به حاكم شرع مراجعه نمايند تا نزاع را فيصله دهد.) اگر معدنی را که در ملک دیگری است بیرون آورد آنچه از آن به دست می آید مال صاحب ملک است و چون صاحب ملک برای بیرون آوردن آن خرجی نکرده باید خمس تمام آنچه را که از معدن بیرون آمده بدهد.