احکام شرعی - احکام طهارت/ - وضو/ - شرایط وضو - تطابق با فتوای آیت الله العظمی بهجت

265 - شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است : شرط اول : آنکه آب وضو پاک باشد.

266 - اگر غیر از آب آلوده مضاف ، آب دیگری برای وضو ندارد، چنانچه وقت نمازتنگ است ، ( به طوري كه براي وضو و يك ركعت نماز وقت ندارد، بايد تيمم كند و اگروقت دارد، احتياط واجب آن است كه صبر كند تا آب صاف شود و وضو بگيرد ومبادرت به تيمم نمايد. اما اگر براي يك ركعت نماز با وضو و يا چهار ركعت باتيمم وقت دارد، بنابر اظهر مي تواند هر كدام را خواست انجام دهد.) باید تیمم کند و اگر وقت دارد، باید صبر کند تا آب صاف شود و وضو بگیرد.

267 - ( اگر كسي به قصد وضو آب غصبي را به صورت يا دستها بريزد و موقع آب ريختن ملتفت غصبي بودن آب باشد وضويش باطل است ولي اگر بدون توجه به غصبي بودن آب ، وضو گرفت ، اگر چه در اثناء وضو فهميد و بقيه وضو را با آب مباح انجام داد وضويش صحيح است . واگر بدون قصد وضو آب غصبي را به صورت و دستهاي خودريخت پس از آنكه عرفا آب از بين رفت به قصد وضو گرفتن به صورت و دستهاي خودكه تر شده است دست كشيد وضويش صحيح است .) وضو با آب غصبی و بان آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه ، حرام و باطل است ولی اگر سابقا راضی بوده و انسان نمی داند که ازرضایتش برگشته یا نه ، وضو صحیح است و نیز اگر آب وضو از صورت و دستها در جای غصبی بریزد، وضوی او صحیح است .

268 - وضو گرفتن از حوض مدرسه ای که انسان نمی داند آن حوض را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای محصلین همان مدرسه ، در صورتی که معمولا مردم از آب آن وضو ( بگيرند و معلوم نباشد غفلت و يا عدم مبالات ، و همچنين است حوض مساجدو مانند آنها اگر با ساكنين و نمازخوانها مزاحمت نداشته باشد.) بگیرند، اشکال ندارد.

269 - کسی که نمی خواهد در مسجدی نماز بخواند، اگر نداند حوض آن را برای همه مردم وقف کرده اند یا برای کسانی که در آن جا نماز می خوانند، نمی تواند ازحوض آن وضو بگیرد، ولی اگر معمولا کسانی هم که نمی خواهند در آن جا نمازبخوانند از حوض آن وضو می گیرند، ( و معلوم نباشد غفلت يا عدم مبالات ، مي تواند از حوض آن وضو بگيرد.) می تواند از حوض آن وضو بگیرد.

270 - وضو گرفتن از حوض تیمچه ها و مسافرخانه ها و مانند اینها برای کسانی که ساکن آن جاها نیستند، در صورتی صحیح است که معمولا کسانی هم که ساکن آن جاها نیستند، با آب آنها وضو بگیرند.

271 - وضو گرفتن در نهرهای بزرگ اگر چه انسان نداند که صاحب آنها راضی است ، اشکال ندارد. ولی اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهی کند، ( اگر سيره و روش مسلمين استفاده از آن آبها باشد، وضو صحيح و الا باطل است .) احتیاطواجب آن است که با آب آنها وضو نگیرند.

272 - اگر فراموش کند آب غصبی است و با آن وضو بگیرد صحیح است .

273 - اگر آب وضو در ظرف غصبی ( يا طلا و نقره ...) است و غیر از آن آب دیگری ندارد ( و نمي تواند آب را در ظرف خالي ديگري بريزد، بايد تيمم كند و اگر آب ديگري دارد چنانچه در ظرف غصبي يا طلا و نقره وضوي ارتماسي بگيرد يا با آنها آب را به صورت ودستها بريزد وضوي او باطل است مگر به صورتي كه در شرط سوم گذشت .) بایدتیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است و اگر آب مباح دیگری داردچنانچه در آن ظرف غصبی ، وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف ، آب به صورت ودستها بریزد وضویش باطل است ولی اگر با کف دست آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دستها بریزد وضویش صحیح است اگر چه از جهت تصرف در ظرف غصبی فعل حرام ، مرتکب شده است و وضوی او از ظرف طلا و نقره به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است .

274 - اگر در حوضی که مثلا یک آجر یا یک سنگ آن غصبی است ، وضو بگیرد صحیح است ، ولی اگر وضوی او تصرف در غصب حساب شود، گناهکار است . ( اين مسأله در رساله آيةالله بهجت ذكر نشده است .)

275 - اگر در صحن یکی از امامان یا امام زادگان که سابقا قبرستان بوده ، حوض یانهری بسازند، چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کرده اند، وضوگرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد. ( ولي اگر فهميد زمين براي قبرستان وقف شده و نشود زير حوض يا نهر ميتي را دفن كرد و يا اين كه ايجاد حوض يا نهر موجب بي حرمتي به بدن مسلمان بشود، مثلاآب به بدن او برسد، وضو اشكال دارد، اگر چه زمين قبرستان مباح بوده و موقوفه نباشد.)

276 - اگر پیش از تمام شدن وضو، جایی را که شسته یا مسح کرده نجس شود، صحیح است .

277 - اگر غیر از اعضای وضو جایی از بدن نجس باشد، وضو صحیح است . ولی اگرمخرج را از بول یا غائط تطهیر نکرده باشد، ( احتياط مستحب ...) اولی آن است که اول آن را تطهیرکند، بعد وضو بگیرد.

278 - اگر یکی از اعضای وضو نجس باشد و بعد از وضو شک کند که پیش از وضو آن جا را آب کشیده یا نه ، چنانچه در موقع وضو ملتفت پاک بودن و نجس بودن آن جا نبوده ، وضو باطل است . ( بنابر احوط در صورتي كه با وضو گرفتن و يا غير آن به طور اتفاقي پاك نشده باشد. و اگر مي داند ملتفت بوده يا شك دارد كه ملتفت بوده يا نه ، وضوصحيح است . و در هر صورت بايد بنابر احوط براي نماز و مانند آن جايي را كه نجس بوده آب بكشد.) و اگر می داند ملتفت بوده یا شک دارد که ملتفت بوده یا نه ، وضو صحیح است . و در هر صورت جایی را که نجس بوده باید آب بکشد.

279 - اگر در صورت یا دستها بریدگی یا زخمی است که خون آن بند نمی آید و آب برای آن ضرر ندارد، باید در آب کر یا جاری فرو برد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید بعد به دستوری که گفته شد وضوی ارتماسی بگیرد. ( و اگر بعد از بند آمدن ، دو مرتبه خون جاري شد، وضو به طور ارتماسي صحيح است و اگر خون جاري نشد، به صورت ترتيبي هم مي شود وضو گرفت .)

280 - هرگاه وقت به قدری تنگ است که اگر وضو بگیرد، تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید تیمم کند. ( با تفصيل زير، ولي اگر براي وضو و تيمم يك اندازه وقت لازم باشد، بايدوضو بگيرد، براي انجام يك ركعت با وضو. و اگر با وضو وقت يك ركعت نماز و باتيمم وقت چهار ركعت را دارد، مي تواند هر كدام را خواست انتخاب كند، بنابراظهر.) ولی اگر برای وضو و تیمم یک اندازه وقت لازم است ، باید وضو بگیرد.

281 - کسی که در تنگی وقت نماز باید تیمم کند، ( اگر به قصد قربت يا براي كار مستحبي مثل خواندن قرآن وضو بگيرد، صحيح است و اگر براي خواندن آن نماز وضو بگيرد باطل است .) اگر وضو بگیرد، صحیح است ،چه برای آن نماز وضو بگیرد یا برای کار دیگر.

282 - لازم نیست نیت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند، ولی باید در تمام وضو متوجه باشد که وضو می گیرد، به طوری که اگر از او بپرسند چه می کنی ، بگوید وضو می گیرم .

283 - اگر بین کارهای وضو به قدری فاصله شود که وقتی می خواهد جایی رابشوید یا مسح کند، رطوبت جاهایی که پیش از آن شسته یا مسح کرده خشک شده باشد،وضو باطل است و اگر فقط رطوبت جایی که جلوتر از محلی است که می خواهد بشویدیا مسح کند خشک شده باشد، مثلا موقعی که می خواهد دست چپ را بشوید رطوبت دست راست خشک شده باشد و صورت تر باشد، ( احتياط واجب آن است كه وضو را باطل كند و از سر بگيرد.) وضو صحیح است .

284 - اگر کارهای وضو را پشت سر هم بجا آورد، ولی به واسطه گرمای هوا یاحرارت زیاد بدن و مانند اینها رطوبت خشک شود، وضوی او صحیح است .

285 - راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد. پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند، وضوی او صحیح است .

286 - کسی که نمی تواند وضو بگیرد، باید نایب بگیرد که او را وضو دهد. وچنانچه مزد هم بخواهد در صورتی که بتواند باید بدهد، ولی باید خود او نیت وضو کند و با دست خود مسح نماید، و اگر نمی تواند باید نایبش دست او رابگیرد و به جای مسح او بکشد. و اگر این هم ممکن نیست ، باید از دست او رطوبت بگیرند و با آن رطوبت سر و پای او را مسح کنند. ( و احوط اين است كه تيمم هم نمايد، اگر در تيمم كردن محذوري نبوده يامحذور كمتري باشد.) و احتیاط واجب در صورت امکان ضم تیمم است .

287 - هر کدام از کارهای وضو را که می تواند به تنهایی انجام دهد، نباید در آن کمک بگیرد.

288 - کسی که می ترسد که اگر وضو بگیرد مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضوبرساند تشنه بماند، نباید وضو بگیرد، ولی اگر نداند که آب برای او ضرر دارد( و ترس از استعمال آب هم نداشته باشد و وضو بگيرد، اگر چه بعد بفهمدضرر داشته ، وضوي او صحيح است . ولي اگر ترس ضرر را داشت و به اميد ضرر نداشتن وضو گرفت ، بعد فهميد ضرر نداشته ، وضويش صحيح است .) و وضو بگیرد و بعد بفهمد ضرر داشته ، وضویش صحیح است . اگر چه احتیاطمستحب آن است که با آن وضو، نماز نخواند و تیمم کند. و چنانچه با آن وضو نمازخوانده ، دوباره آن را اعاده نماید.

289 - اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار کمی که وضو با آن صحیح است ضرر ندارد و بیشتر از آن ضرر دارد، باید با همان مقدار وضو بگیرد.

290 - اگر می داند چیزی به اعضای وضو چسبیده ، ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می کند یا نه ، باید آن را برطرف کند یا آب را به زیر آن برساند.

291 - اگر زیر ناخن چرک باشد، وضو اشکال ندارد. ولی اگر ناخن را بگیرند، باید برای وضو آن چرک را برطرف کنند. و نیز اگر ناخن بیشتر از معمول بلندباشد، باید چرک زیر مقداری را که از معمول بلندتر است برطرف نمایند.

292 - اگر در صورت و دستها و جلوی سر و روی پاها به واسطه سوختن یا چیز دیگربرآمدگی پیدا شود، ( مثل بلند شدن پوست به سبب باد كردن محل آن ، تا وقتي كه جزو بدن به حساب مي آيد، شستن و مسح روي آن كافي است ...) شستن و مسح روی آن کافی است و چنانچه سوراخ شود رساندن آب به زیر پوست لازم نیست ، بلکه اگر پوست یک قسمت آن کنده شود لازم نیست آب را به زیر قسمتی که کنده نشده برساند. ولی چنانچه پوستی که کنده شده گاهی به بدن می چسبد و گاهی بلند می شود، باید آن را قطع کند یا آب را به زیر آن برساند. ( يا آنكه در هر وقتي به وظيفه آن وقت عمل نمايد.)

293 - اگر انسان شک کند که به اعضای وضوی او چیزی چسبیده یا نه ، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد مثل آنکه بعد از گل کاری شک کند گل بدست او چسبیده یانه ، باید وارسی کند یا به قدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند که اگر بوده برطرف شده یا آب به زیر آن رسیده است .

294 - جایی را که باید شست و مسح کرد هر قدر چرک باشد اگر چرک آن مانع ازرسیدن آب به بدن نباشد اشکال ندارد. و همچنین است اگر بعد از گچ کاری و مانند آن چیز سفیدی که جلوگیری از رسیدن آب به پوست نمی نماید بر دست بماند، ولی اگر شک کند که با بودن آنها آب به بدن می رسد یا نه ، باید آنها را برطرف کند.

295 - اگر پیش از وضو بداند که در بعضی از اعضای وضو مانعی از رسیدن آب هست و بعد از وضو شک کند که در موقع وضو آب را به آنجا رسانده یا نه ، ( چنانچه احتمال بدهد كه در حال وضو ملتفت بوده ، وضوي او صحيح است .) وضوی اوصحیح است . ولی اگر بداند که موقع وضو ملتفت آن مانع نبوده ، باید دوباره وضوبگیرد.

296 - اگر در بعضی از اعضای وضو مانعی باشد که گاهی آب به خودی خود زیر آن می رسد و گاهی نمی رسد، و انسان بعد از وضو شک کند که آب زیر آن رسیده یا نه ،چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسیدن آب به زیر آن نبوده ، باید دوباره وضو بگیرد.( بنابر احتياط واجب .)

297 - اگر بعد از وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است در اعضای وضو ببیند ونداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده ، وضوی او صحیح است . ولی اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده ، احتیاط واجب آن است که دوباره وضوبگیرد.

298 - اگر بعد از وضو شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در اعضای وضوبوده یا نه ، وضو صحیح است .