دسته بندی موضوعی احکام شرعی - مساقات


1-اجرت مساقات
        حکم مطالبه اجرت مساقات برای عامل در صورت بطلان مساقات
        2250 - اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگرباطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر رابه مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.

2-تعريف مساقات
        تعریف مساقات به واگذار کردن پرورش درختهای میوه به کسی به ازای مقداری از میوه آن
        2238 - اگر انسان با کسی به این قسم معامله کند که درختهای میوه ای را که درختها یا منافع آن مال خود اوست و یا اختیار آن با اوست تا مدت معینی به آن کس واگذار کند که تربیت نماید و آب دهد و به مقداری که قرار می گذارند ازمیوه آن بردارد این معامله را مساقات می گویند.

3-درختان مساقات
        صحت مساقات در تمام درختانی که محتاج اصلاح و پرورش باشد
        2246 - درختی که از آب باران یا رطوبت زمین استفاده می کند و به آبیاری احتیاج ندارد اگر به کارهای دیگر مانند بیل زدن و کود دادن محتاج باشد معامله مساقات در آن صحیح است ولی چنانچه آن کارها در زیاد شدن یا خوب شدن میوه اثری نداشته باشد معامله مساقات اشکال دارد.

4-سهام در مساقات
        بیان کیفیت تقسیم سهم طرفین مساقات
        2243 - باید سهم هر کدام نصف یا ثلث حاصل و مانند اینها باشد و اگر قراربگذارند که مثلا صد من از میوه ها مال مالک و بقیه مال کسی باشد که کار می کند،معامله باطل است .

5-شرائط مساقات
        اعتبار عقل و رشد و بلوغ در طرفین عقد مساقات
        2241 - مالک و کسی که تربیت درختها را به عهده می گیرد باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز باید حاکم شرع آنان را از تصرف در مال خوشان منع نکرده باشد بلکه اگر در حال بالغ شدن سفیه باشند اگرچه حاکم شرع منع نکرده باشد معامله ایشان صحیح نیست .

        لزوم تعیین مدت مساقات
        2242 - مدت مساقات باید معلوم باشد و اگر اول آن را معین کنند و آخر آن راموقعی قرار دهند که میوه آن سال به دست می آید صحیح است .

        لزوم انجام مساقات پیش از ظاهر شده میوه یا رسیدن آن در صورتی که محتاج مواظبت و پرورش باشد
        2244 - باید قرار معامله مساقات را پیش از ظاهر شدن میوه بگذارند و اگربعد از ظاهر شدن میوه و پیش از رسیدن آن قرار بگذارند پس اگر کاری مانندآبیاری یا کار دیگر که برای زیاد شدن میوه یا خوب شدن آن لازم است باقی مانده باشد معامله صحیح است وگرنه اشکال دارد اگر چه احتیاج به کاری مانند چیدن میوه و نگهداری آن داشته باشد.

6-صيغه در مساقات
        عدم لزوم خواندن صیغه در مساقات
        2240 - در معامله مساقات لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر صاحب درخت به قصدمساقات آن را واگذار کند و کسی که کار می کند به همین قصد تحویل بگیرد معامله صحیح است .

7-عامل در مساقات
        حکم مطالبه اجرت مساقات برای عامل در صورت بطلان مساقات
        2250 - اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگرباطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر رابه مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.

8-فسخ مساقات
        جواز فسخ مساقات به رضایت طرفین یا طبق شرط
        2247 - دو نفری که مساقات کرده اند با رضایت یکدیگر می توانند معامله را به هم بزنند و نیز اگر در ضمن خواندن صیغه مساقات شرط کنند که هر دو یا یکی ازآنان حق به هم زدن معامله را داشته باشند مطابق قراری که گذاشته اند به هم زدن معامله اشکال ندارد. بلکه اگر در معامله شرط کنند و عملی نشود کسی که برای نفع او شرط کرده اند، می تواند معامله را به هم بزند.

9-مساقات باطل
        بطلان مساقات در صورت این شرط که همه محصول برای مالک باشد
        2250 - اگر شرط کند که تمام حاصل برای مالک باشد مساقات باطل است و میوه مال مالک می باشد و کسی که کار می کند نمی تواند مطالبه اجرت نماید ولی اگرباطل بودن مساقات به جهت دیگر باشد مالک باید مزد آبیاری و کارهای دیگر رابه مقدار معمول به کسی که درختها را تربیت کرده بدهد.

        بطلان معامله به واگذاری زمین برای درختکاری به ازای اشتراک در محصول و حکم آن
        2251 - اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد وآنچه عمل می آیدمال هر دو باشد، معامله باطل است . پس اگر درختها مال صاحب زمین بوده ، بعداز تربیت هم مال او است و باید مزد کسی که آنها را تربیت کرده بدهد و اگرمال کسی بوده که آنها را تربیت کرده ، بعد از تربیت هم مال او است و می تواندآنها را بکند، ولی باید گودالهایی را که به واسطه کندن درختها پیدا شده پر کندواجاره زمین را از روزی که درختها را کاشته به صاحب زمین بدهد ومالک هم می تواند او را مجبور نماید که درختها را بکند و اگر به واسطه کندن درخت عیبی درآن پیدا شود، باید تفاوت قیمت آن را به صاحب درخت بدهد و نمی تواند اورا مجبور کند که با اجاره یا بدون اجاره درخت را در زمین باقی بگذارد.

10-مساقات بامرگ عامل
        حکم مساقات در صورت مرگ پرورش دهنده درختان
        2249 - اگر کسی که تربیت درختها به او واگذار شده بمیرد چنانچه در عقد شرط نکرده باشند که خودش آنها را تربیت کند ورثه اش به جای او هستند و چنانچه خودشان عمل را انجام ندهند و اجیر هم نگیرند حاکم شرع از مال میت اجیر می گیرد وحاصل را بین ورثه میت و مالک قسمت می کند و اگر شرط کرده باشند که خود اودرختها را تربیت نماید پس اگر قرار گذاشته اند که به دیگری واگذار نکند بامردن او معامله به هم می خورد و اگر قرار نگذاشته اند مالک می تواند عقد را به هم بزند یا راضی شود که ورثه او یا کسی که آنها اجیرش می کنند درختها را تربیت نماید.

11-مساقات بامرگ مالك
        بقا مساقات با مرگ مالک
        2248 - اگر مالک بمیرد معامله مساقات به هم نمی خورد و ورثه اش به جای اوهستند.

12-مساقات براى درختكارى
        بطلان معامله به واگذاری زمین برای درختکاری به ازای اشتراک در محصول و حکم آن
        2251 - اگر زمینی را به دیگری واگذار کند که در آن درخت بکارد وآنچه عمل می آیدمال هر دو باشد، معامله باطل است . پس اگر درختها مال صاحب زمین بوده ، بعداز تربیت هم مال او است و باید مزد کسی که آنها را تربیت کرده بدهد و اگرمال کسی بوده که آنها را تربیت کرده ، بعد از تربیت هم مال او است و می تواندآنها را بکند، ولی باید گودالهایی را که به واسطه کندن درختها پیدا شده پر کندواجاره زمین را از روزی که درختها را کاشته به صاحب زمین بدهد ومالک هم می تواند او را مجبور نماید که درختها را بکند و اگر به واسطه کندن درخت عیبی درآن پیدا شود، باید تفاوت قیمت آن را به صاحب درخت بدهد و نمی تواند اورا مجبور کند که با اجاره یا بدون اجاره درخت را در زمین باقی بگذارد.

13-مساقات در برگ
        صحت مساقات در درختانی که برگ یا گل آن مورد استفاده است
        2239 - معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که ازگل آن استفاده می کنند اشکال ندارد.

14-مساقات در صيفى جات
        بطلان مساقات در مثل خربزه و کدو و خیار
        2245 - معامله مساقات در بوته خربزه و خیار و مانند اینها صحیح نیست .

15-مساقات در گل
        صحت مساقات در درختانی که برگ یا گل آن مورد استفاده است
        2239 - معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که ازگل آن استفاده می کنند اشکال ندارد.

16-مساقات درغير ميوه
        بطلان مساقات در درختان بی میوه
        2239 - معامله مساقات در درختهایی که مثل بید و چنار میوه نمی دهد صحیح نیست ولی در مثل درخت حنا که از برگ آن استفاده می کنند یا درختی که ازگل آن استفاده می کنند اشکال ندارد.
در باره ما  | تماس با ما |  نظرخواهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 180,238,389