عنوان : بركات ماههاي رجب ، شعبان و رمضان
نوع : سخنراني
تاریخ شمسی : صبح 7 خرداد 1362
تاریخ قمری : 15 شعبان 1403
مکان : تهران ، جماران
مناسبت : ميلاد با سعادت حضرت حجت بن الحسن امام زمان "عج "
جلد : 17
متن :
بسم الله الرحمن الرحيم
مناجات شعبانيه ، عظيم ترين منبع معارف الهي
متقابلا اين عيد بزرگ عظيم اسلامي - مذهبي را به حضار محترم و اعاظم كشور و به ساير قشرهاي مستضعف جهان ، خصوصا ملت عظيم الشان ايران تبريك عرض مي كنم .و اميدوارم كه ان شاءالله با عنايات خاصه ولي عصر - ارواحنا له الفدا - اين كشتي متلاطمانسانيت به ساحل نجات برسد و مستضعفان جهان بر مستكبران ظالم پيروز شوند. و اميداست كه حكومت بزرگ همگاني حضرت - سلام الله عليه - بزودي برقرار شود و چشم همه ما را و همه مسلمين جهان را به نور مباركش روشن فرمايد. اين سه ماه رجب و شعبان و ماه مبارك رمضان ، بركات بسيار نصيب انسان ، انسانهايي كه مي توانند استفاده كنند ازاين بركات ، شده است . البته مبداء همه مبعث است و دنبال او تمام جهاتي كه هست . در ماه رجب ، مبعث بزرگ و ولادت مولا علي بن ابيطالب - سلام الله عليه - و بعض ائمه ديگر،و در ماه شعبان ولادت حضرت سيدالشهدا - سلام الله عليه - و ولادت حضرت صاحب - ارواحنا له الفدا - و در ماه مبارك ، نزول قرآن بر قلب مبارك پيغمبر اكرم بوده است . وشرافت اين سه ماه در زبانها و در بيانها و در عقلها و در فكرها نمي گنجد. و از بركات اين ماهها ادعيه اي است كه وارد شده است در اين ماهها. ما امروز در ماه شريف شعبان واقع هستيم ، و مناجات شعبانيه از بزرگترين مناجات و از عظيمترين معارف الهي و ازبزرگترين اموري است كه آنهايي كه اهلش هستند مي توانند تا حدود ادراك خودشان استفاده كنند.
عناوين مسائل الهي و مسائل عرفاني ، عناوين سهلي است كه هركس گمان مي كند كه اين عناوين را فهميده است ؛ و امور استدلاليه برهانيه هم در عين حالي كه دقيق است ،ليكن سهل الادراك است . بعد از قيام برهان و دنبال او رساندن حاصل اين عناوين ونتيجه برهان به قلب مشكلتر است ، كه آنرا ايمان گفته مي شود به آن ، و چه بسا كه اصحاب برهان به اين مرتبه ايمان نرسيده باشند. اين يك مسئله اي است كه بايد با تلقينات و تكرارو رياضات به قلب رساند. شما ملاحظه مي كنيد كه به حسب ضرورت يك كسي كه مرده است ، از او به انسان ضرري وارد نمي شود، لكن الا بعض اشخاص ، ديگران ، اگر چنانچه در يك قبرستاني باشند و كسي نباشد يا با يك مرده اي همجوار باشند در غسالخانه و تنهاباشند مي ترسند؛ براي اينكه ، آن برهان و ضرورت عقلي به دل نرسيده است . آن معنايي كه عقل ادراك كرده است ضرورت هم دارد، لكن به دل نرسيده است . لكن آنهايي كه مثلا مرده شور هستند و سر و كار دارند با مرده ها، از باب اينكه تكرار شده است اينمطلب پيششان ، به قلبشان رسيده است و آنها خوفي ندارند. در مسائل اسلامي هم ومسائل عقلي هم همين طور هست . چه مسائلي عقلي هست كه با برهان ، با برهان قوي ثابت است ، لكن در انسان تاثير نكرده است ، براي اينكه ، نتيجه برهان به عقل رسيده است ، لكن به قلب وارد نشده است ، ايمان به آن نيست ، عقل او را ادراك كرده است ،لكن قلب ايمان به او نياورده است .
ذوق عرفاني در درك اسرار معارف قرآن و مناجات ائمه "ع "
و چه بسا مسائل عرفاني كه در قرآن و اين مناجاتهاي ائمه اطهار سلام الله عليهم وهمين مناجات شعبانيه مسائل عرفاني هست كه اشخاص ، فلاسفه ، عرفا تا حدودي ممكن است ادراك كنند، بفهمند عناوين را، لكن آن ذوق عرفاني چون حاصل نشده است نمي توانند وجدان كنند. آيه شريفه در قرآن : ثم دني فتدلي فكان قاب قوسين او ادني (1) خوب ،مفسرين ، فلاسفه در اين باب صحبتها كردند، لكن آن ذوق عرفاني كم شده است . الهي هب لي كمال الانقطاع اليك و انر ابصار قلوبنا بضيا نظرها اليك حتي تخرق ابصار القلوب حجب النور فتصل الي معدن العظمه و تصير ارواحنا معلقه بعز قدسك الهي واجعلني ممن ناديته فاجابك و ناجيته فصعق لجلالك (2)اينها عناوينشان را خيال مي كند انسان ، خوب ، ما هم مي دانيم . نه عارف و نه فيلسوف و نه دانشمند نمي توانند ذوب كنند چي هست مسئله . مسئله فصعق لجلالك كه مبداش قرآن است : و خر موسي صعقا(3)، مسئله اي است كه انسان گمان مي كند كه خوب افتاد غش كرد"صعق " يعني غش كرد، اما اين غش چي بوده است ؟ غش حضرت موسي چي بوده است ؟ اين مسئله اي نيست كه غير موسي بفهمد. يا: دني فتدلي را، اين مسئله اي نيست كهغير آن كسي كه "دنو"(4) پيدا كرده است بتواند فهم كند، ادراك كند، ذوب كند. يا همين جملاتي كه در اين مناجات بزرگ است و بعض جملات ديگري كه در آن هست ،مسائلي است كه به حسب ظاهر سهل است و واقعا ممتنع است . رياضات بسيار مي خواهدتا انسان بتواند بفهمد كه ناجيته [با فتح تا] نه ناجيته [با ضم تا]، "ناجيته " اين چي است ؟خدا با آدم مناجات مي كند، چي است مناجات ؟ چه خواسته اند ائمه ؟ اين از دعاهايي است كه من غير از اين دعا نديدم كه روايت شده است همه ائمه اين دعا را، اين مناجات را مي خواندند، اين دليل بر بزرگي اين مناجات است كه همه ائمه اين مناجات رامي خواندند. چي بوده است اين ؟ بين آنها و خداي تبارك و تعالي چه مسائلي بوده است ؟ هب لي كمال الانقطاع اليك كمال انقطاع چي است ؟ و بيدك لابيد غيرك زيادتي و نقصي و نفعي و ضري (5)؛ خوب ، آدم به حسب ظاهر مي گويد خوب ، همه چيز با اوست . اما وجدان اين مطلب كه هيچ ضرري به ما نمي رسد الا به دست اوست ، هيچ منفعتي نمي رسد الا به اوست ، اوست ضار و نافع ، اينها چيزهايي است كه دست ماها از آن كوتاه است . و دعاكنيد كه خداي تبارك و تعالي به ما توفيق بدهد كه در اين ماه شريف و ماه شريف رمضان از اين مسائل هم يك حظي ولو يك جلوه كوچكي در دلها و قلبهاي ما واقع بشود، ولااقل مومن به اين بشويم كه قضيه "صعق " چه قضيه اي است . مومن به اين بشويم كه مناجات خدا با انسان چي هست . مناجات را مومن بشويم به آن ، انكار نكنيم ، نگوييم اينها حرفهاي درويشي است . همه اين مسائل در قرآن هست به نحو لطيف و در كتب ادعيه مباركه ما كه از ناحيه ائمه هدي وارد شده است ، همه اين مسائل هست ، نه به آن لطافت قرآن ، لكن به نحو لطيف . آن هم و همه اشخاصي كه بعدها اين اصطلاحات را به كار برده اند فهميده و نفهميده از قرآن و حديث گرفتند، و ممكن است كه اصل مسندش هم درست ندانند؛ البته به حقيقت اش هم كم آدمي است كه مي تواند پي برد تا چه رسد به اينكه ذايقه روح بچشد اين را. چشيدن ذايقه يك مسئله فوق اين مسائل است . دفاع امريكا از جاسوسان و متجاوزين به جمهوري اسلامي
و من اميدوارم كه خداوند تبارك و تعالي اين ملتي كه امروز قيام كرده است ، نهضت كرده است و براي او قيام كرده است ، و براي او نهضت كرده است ، شر مفسدين و جبارين را از سرش كوتاه كند تا برسد به مسائلي كه بايد برسد. لكن تا اين قدرتهاي بزرگ به اريكه قدرت خودشان نشسته اند، اين امري است كه يك قدري به نظر مشكل مي آيد.نمي دانم كه در بعضي از راديوها كه پخش كردند صحبت رئيس جمهور امريكا راملاحظه كرديد كه ايشان از همه دنيا استمداد كردند براي اينكه ، اين بهايي هايي (6) كه درايران هستند و مظلوم اند و جاسوس هم نيستند، و به جز مراسم مذهبي به كار ديگر اشتغال ندارند، و ايران براي همين كه اينها مراسم مذهبيشان را بجا مي آورند 22 نفرشان رامحكوم به قتل كرده اند، ايشان از همه دنيا استمداد كرده كه اينها كه جاسوس نيستند، اينهايك مردمي هستند دخالت در هيچ كاري ندارند، و روي انساندوستي ايشان اين مسائل را مي گويند. اگر ايشان اين مسائل را نمي گفت ، گاهي اذهان ساده احتمال مي دادند كه خوب اينها هم يك مردمي هستند كه ولو اعتقاداتشان فاسد است لكن مشغول كار خودشان هستند و مشغول عباداتي كه به نظر خودشان عبادت است مثلا هستند، وحال آنكه در آن نظر هم نبودند. لكن بعد از اينكه آقاي ريگان گفته اند، شهادت دادند به اينكه اينها جز مراسم مذهبي چيزي ديگري ندارند، باز هم ما مي توانيم باور كنيم ؟ از آن طرف وقتي كه حزب توده را مي گيرند شوروي صدايش بلند مي شود كه يك عده مردم بيگناهي كه با جمهوري اسلامي هم موافق بودند، پشتيبان بودند، جمهوري اسلامي راهم اينها مثل ديگران همراهي كردند و حالا هم همين طور هستند، دولت ايران بيخودي آمده است اينها را گرفته است و حبس كرده است . از آن طرف هم آقاي ريگان (7)مي گويد كه اينبهايي ها، بيچاره ها مردم آرامي ، ساكتي مشغول عبادت خودشان هستند، جهات مذهبي خودشان را بجا مي آورند و ايران براي خاطر همين كه اينها اعتقادشان مخالف با اعتقادآنهاست گرفتند. اگر اينها جاسوس نيستند شما صدايتان در نمي آمد. شما براي خاطراينكه ، اينها يك دسته اي هستند كه به نفع شما هستند، والا ما شما را مي شناسيم ، امريكا راهم مي شناسيم كه انساندوستي اش گل نكرده است كه حالا براي خاطر 22 نفر بهايي كه در ايران به قول ايشان گرفتار شدند، براي انساندوستي يك وقت همچو صدا كرده وفرياد كرده و به همه عالم متشبث شده است كه به فرياد اينها برسيد. مردم شما رامي شناسند، شمايي كه عراق را وادار كرديد كه هر روز به سر اين كشور ما آن مي آورد كه مغول نياورد، و به سر كشور خودشان را هم همين طور. عراق كه يك دسته از علماي بزرگ آنجا را مثل آقاي آيت الله آسيد يوسف ، (8) كه من او را مي شناسم كه چه مردسالم و صحيحي است ، براي خاطر - به نظر مي آيد - انتقام از مرحوم آيت الله حكيم ،ايشان را با عده كثيري از بچه ها و بزرگهاي اين فاميل را گرفته است ، شما چنانچه انساندوست بوديد يك كلمه خوب بود بگوييد، اشارتا بگوييد كه خوب چرا اين كار رامي كنيد؟ يك كلمه در رسانه هاي گروهي شما اشكال كنند به اينكه اين كارها در عراق وايران چي هست كه شما مي كنيد. شما ديديد كه اينها چه كردند و رسيديد به اينكه پرونده هاي آنها را مطالعه كرديد و مي گوييد؟ يا غيب مي دانيد؟ اگر دليلي ما نداشتيم به اينكه اينها جاسوس امريكا هستند جز طرفداري ريگان از آنها و دليلي نداشتيم كه حزب توده جاسوس هستند جز طرفداري شوروي از آنها، كافي بود. لكن ما به شما بگوييم نه حزب توده را به واسطه حزب توده بودنش و نه بهايي را به واسطه بهايي بودنش اين محاكم ما محاكمه كردند و حكم به حبس دادند. اينها مسائل دارند، حزب توده راخودشان آمدند همه حرفهايشان را زدند و سابقه دارند اينها. بهايي ها يك مذهب نيستند، يك حزب هستند، يك حزبي كه در سابق ، انگلستان پشتيباني آنها را مي كرد وحالا هم امريكا دارد پشتيباني مي كند، اينها هم جاسوس اند مثل آنها. اگر جاسوس نباشند، خوب بسياري از مردم ديگر هم هستند كه اينها انحرافات عقيدتي دارند، كمونيست هستند، چيزهاي ديگر هستند، لكن محاكم ما به واسطه كمونيست بودن آنها يا انحراف عقيده داشتن آنها، آنها را نگرفتند وحبس بكنند. حزب توده هم مادامي كه توطئه نكرده بود، مادامي كه اشتغال به توطئه اش زياد نشد - البته تحت نظر بودند اينها كه اينها چه مي كنند چون سابقه داشتند اينها - ولي مادامي كه نزديك نشد اين توطئه شان به خيال خودشان ، به خيال فاسد خودشان به ثمربرسد، آن وقت بود كه پاسدارهاي عزيز ما آنها را گرفتند و ان شاءالله به موقع خودش به جزاي خودشان هم مي رسند.
مسئله اين است كه طرفدار اينها، شما آقاي ريگان هستيد، و طرفدار آنها آقاي فرض كنيد شوروي هست ، و اين دليل بر اين است كه اينها يك وضع خاصي دارند كه آنها نفع به اينها مي رسانند و اينها نفع به اينها مي رسانند، نفع رساندن اينها غير از اين مي تواند باشدكه اخبار ما را به آنها بدهند، جاسوسي بكنند بين ملت ايران و دولت ايران با آنها. اين گرفتاريهايي است كه كشور ما امروز دارد با اين ابرقدرت ها و اين منحرفين .
انتقاد صحيح آري اما توطئه هرگز
از آن طرف هم در داخل كشور شياطيني هستند كه اينها هم يا كارگرند براي آنها يانفهم اند، يا از جمهوري اسلامي بدشان مي آيد اصلا، مي گويند يك چيز ديگر باشد، يااگر واقعا متعهد هستند جمهوري اسلامي را هم قبول دارند، همه چيز را هم با شما آقايان مشترك هستند، لكن از ساده لوحيشان استفاده مي شود و از آنها كار كشيده مي شود. من كه يك وقت مي گويم كه مثلا اينطور صحبتها نبايد بشود، اينطور حرفها نبايد در كجا گفته بشود، نمي گويم كه اختناق است ؛ هر چه مي خواهند بگويند و هر چه مي خواهند انتقادكنند، انتقاد غير توطئه است . لحن توطئه با لحن انتقاد فرق دارد. انتقاد از اموري است كه سازنده است . مباحثه علمي همان طوري كه علوم اسلامي بي مباحثه نمي رسد به مقصد،امور سياسي هم بي مباحثه نمي رسد به مقصد؛ مباحثه مي خواهد، اشكال مي خواهد، ردو بدل مي خواهد، اين را هيچ كس جلويش را نمي گيرد. لكن يك وقت لحن ، لحن انتقادنيست ، لحن ، لحن تضعيف جمهوري اسلامي است ، ولو اينكه ديكته كردند به او دادند،نفهمد كه اينطوري است ، لحن ، اين لحن است ، ما با اين لحن مخالفيم ؛ اين لحن ، آزادنيست . توطئه آزاد نيست ، انتقاد آزاد است . بنويسند، بگويند، انتقاد كنند، اما توطئه كردن و دنبال اين باشند كه تضعيف كنند جمهوري اسلامي را، تضعيف كنند ارگانهاي اين جمهوري را، آن است كه دست در كار است ، و ماوراي او دستهايي است كه گرداننده هستند. اين دولت دارد با تمام تواني كه دارد، در يك وقتي كه هركس باشد ناتوان است ،در يك همچو وضعيتي كه ما داريم ، هر كس كه بخواهد يك عمل مثبتي انجام بدهد باتوانايي زياد نمي تواند انجام بدهد، دولتي كه تمام توان خودش را دارد براي اين ملت صرف مي كند و زحمت مي كشد، آن وقت در مقابلش بيايند، يك وقت نخست وزيرش را متهم كنند كه چه هست ، يك وقت وزير كذايش را. اينها اگر چنانچه واقعا انتقاد سازنده داشتند خوب ، انتقاد كنند، بگويند فلان جا كج است فلان جا راست ، اما همه مسائل راكنار گذاشتن ، كارهايي كه اين دولت بيچاره كرده است كنار گذاشتن ، كارهايي كه مجلس كرده است كنار گذاشتن ، ناديده حساب كردن كه اينها هيچ ، براي اين ملت تا حالا هيچ انجام نگرفته است و الان مثل زمان سابق همه چيز ما وابسته تر شده است ، خوب ، اينهامعلوم است يك دستي پشتش هست كه مردم را هل بدهد و از صحنه بيرون كند، و به جاي او آنهايي كه بايد بيايند بيايند، ما با اين مخالف هستيم ، هر مسلماني با اين مخالف است ، هر روحاني اي با اين مخالف است ، هر انساني با اين مخالف است . آقا مردم زحمت كشيدند، جوان دادند، همه چيز دادند در راه اسلام ، اسلامي كه حالا با خون اين مردم ، با شهادت اين جوانهاي عزيز رسيده است به آنجايي كه مي خواهد حالا يك رشدي بكند و محكم كند پلي خودش را، و بحمدالله شده است ، شما حالا از سر گرفتيدو مي خواهيد هي يكي يكي تضعيف كنيد، آن توطئه گر هست ، و آن چه هست و آن كمونيست هست و آن سرمايه دار است و همين حرفهاي مزخرف كه هي گفته مي شود.اگر انتقاد صحيح داريد خوب بگوييد، بنويسيد، و امضا كنيد كه اين من مي گويم اينجا وآنجا درست نيست ، ولو اينكه دولت خيلي كار كرده لكن اينجا ناقص است . اگر يك وقت هم ديديد كه فلان دادگاه عمدا خلاف كرده است ، فلان دولت ، فلان وزير عمداخلاف كردند، شما با يك دليلي ثابت كنيد اين معنا را. از آن دولت ، از او بازخواست مي شود. اما انسان بنشيند و بي امضا هي بنويسد و منتشر كند و هي تهمت بزند و منتشركند، چرا بي امضاست ؟ اگر راست مي گوييد خوب امضا كنيد. نبايد انسان متوجه بشود به اينكه حالا از باب اينكه يك دسته اي يك به خيال آقايان ، به خيال اينها يك چيزي گيرشان آمده است ، والا جز زحمت چي هست برايشان ؟ اين روحانيت قم جز زحمت ،اين مدرسين محترم قم الان جز زحمت و وقت صرف كردن كه بايد در امور علمي صرف بكنند، حالا آمدند در اموري كه بايد صرف بشود صرف مي كنند، چي هست برايشان ؟ چه چيزي به آنها دادند؟ اين "روحانيت مبارز تهران " جز اينكه زحمت دارندمي كشند و دارند خون دل مي خورند چي به آنها رسيده است ؟
تضعيف جمهوري اسلامي ، يعني تضعيف اسلام
اين دادگاهها و اين دادسراها و اين قضات و اين مجلس و اين شوراي نگهبان و اين همه ، تا برسيم به آن پاسدارها و پاسبانها كه جان عزيزشان را دارند فداي شماها مي كنند وفداي اسلام مي كنند و فداي مسلمين مي كنند، آن وقت سزاوار است كه انسان تضعيف كند اينها را؟ با تضعيف دولت آنها را تضعيف كند؟ چيزهايي بگويد آنجا هم منتشربكنند كه مردم تضعيف بشوند؟ اينها است كه انسان را به صدا درمي آورد و مي گويد كه آقا، بنشينيد سر جايتان ، بس است ، ديگر نمي شود آن ترتيب برگردد. و اما خير، فلاني باانتقاد مخالف است ، نخير، انتقاد بكنيد توطئه نكنيد. من با توطئه مخالفم ، همه هم مخالف اند. ما با تضعيف جمهوري اسلامي ، تضعيف جمهوري اسلامي ، يعني تضعيف اسلام ، ما با اين مخالفيم ؛ كدام مسلمان است كه مخالف نيست با اين ؟
اتكال بر خداوند و خوف نداشتن در امور
در هر صورت ان شاءالله اميدوارم كه خداوند اين عيد را بر همه شماها مبارك كند. و بادلگرمي به اينكه خداي تبارك و تعالي عنايت دارد به اين كشور، اين كشوري است كه نمونه است در اينكه متعهد به اسلام است ، اين كشوري است كه دولت و ملتش ، مجلس وروحانيت اش همه دست به هم داده اند كه اسلام را در اينجا و ان شاءالله در همه جا پياده كنند. خداي تبارك و تعالي مطمئن باشيد كه عنايت دارد، و ولي عصر - سلام الله عليه وارواحنا له الفدا - عنايت به اين جامعه دارد، و با اتكال به خداي تبارك و تعالي و عنايت ارواح مقدسه نبايد ما به خودمان هيچ خوفي راه بدهيم و خوفي هم نداريم . من كرارا اين را عرض كرده ام كه خوف آن دارد كه براي آن عالم يك چيزي قائل نيست . اين جوانهاي ما كه مي آيند و مي گويند ما مي خواهيم شهيد بشويم ، اينها خوف دارند ازمردن ؟ اينهايي كه قسم مي دهند انسان را كه ما شهادت نصيبمان بكنيد، خدا بكند، اينهاخوف دارند از شهادت ؟ از مردن خوف دارند؟ اينهايي كه مشغول خدمت هستند و هرآن محتمل است كه خداي نخواسته مورد اصابه چيزهايي بشوند، اينها خوف ندارند،اينها مشغول خدمت هستند. خوف آن دارد كه آن طرف را قبول ندارد. آن كه فهميده است كه يك طرف ديگري هم هست ، فهميده است كه اين دنيا معبر است براي آن عالم ،آن ديگر خوفي ندارد، آرزويش اين است كه به مقصدش برسد. الهي هب لي كمال الانقطاع اليك و انر ابصار قلوبنا بضيا نظرها اليك حتي تخرق ابصار القلوب حجب النور فتصل الي معدن العظمه و تصيرارواحنا معلقه بعز قدسك .
خداوند ان شاءالله اسلام را پيروز كند، و لشكريان اسلام پيروز بشوند و دست اشرار ازاين كشور كوتاه بشود.
والسلام عليكم و رحمه الله
پانویس :
1- سوره نجم ، آيات 8 و9: "سپس نزديك شد و بسيار نزديك شد به قدر دو كمان ، يا نزديكتر".
2- ((خدايا كمال انقطاع به خودت را به من ببخش و دل و ديده ما را نوراني كن به تابش نظر خود به آن ، تا ديده هاي دل پرده هاي نور را بدرد و به سرچشمه عظمت برسد و ارواح ما به عز قدس تو آويخته گردد. خداوندا، از آنانم قرار ده كه چون ندا در دهي پاسخ تو را گويد و چون به او توجه كني ، از جلال و عظمت تو بيهوش گردد و نعره بزند. ))مفاتيح الجنان ، اعمال مشتركه ماه شعبان .
3- سوره اعراف ، آيه 143: "كوه را خرد كرد و موسي بيهوش بيفتاد".4- نزديكي .
5- "و بدست تست نه بدست غير تو؛ زيادت و نقص و نفع و ضرر من ". مفاتيح الجنان ، اعمال مشتركه ماه شعبان . 6- فرقه بهايي ، فرقه ضاله اي كه از دوران قاجار "ناصرالدين شاه " توسط فرد گمراهي به نام سيد علي محمد شيرازي بين عده اي از عوام رواج يافت و بعد از اعدام وي ، اين فرقه به حيات اجتماعي - سياسي خود ادامه داد و تاريخ آن خدمتگزاري اين فرقه به عوامل استعمار و استكبار جهاني است .
7- رونالد ريگان ، رئيس جمهور پيشين امريكا از حزب جمهوريخواه . 8- آقاي سيد يوسف حكيم ، فرزند آقاي حاج سيد محسن حكيم از مراجع تقليد عراق .
بزرگتر کوچکتر